بِامامِهِمْ فَمَنْ اوتِی کتابَهُ بِیمینِهِ فَاولئِک یقْرَؤنَ کتابَهُمْ وَ لا یظْلَمونَ فَتیلًا [1] و نیز میفرماید:

وَ کلَّ انْسانٍ الْزَمْناهُ طائِرَهُ فی عُنُقِهِ وَ نُخْرِجُ لَهُ یوْمَ الْقِیمَةِ کتاباً یلْقیهُ مَنْشوراً. اقْرَأْ کتابَک کفی بِنَفْسِک الْیوْمَ عَلَیک حَسیباً [2].

میفرماید ما طائر هر انسانی را به گردنش آویختیم. طائر در لغت به معنی مرغ است ولی در زبان عربی لفظ «طائر» یک معنی خاص پیدا کرده است.

فال بد زدن

مسأله فال نیک گرفتن و فال بد گرفتن یک سنت خیلی رایج و معمول در میان اعراب بود و بالخصوص [فال بد زدن] به مرغها، به طوری که فال بد زدن را تطیر مینامیدند. تطیر از ماده طیر است. ظاهراً این نامگذاری به این علت بوده که اینها در بیشتر مرغها فال بد میزدند؛ یعنی شومیهایی که نصیبشان میشد و سرنوشتهای بدی که به آنها میرسید، مستند میکردند مثلًا به بال زدن یا صفیر زدن فلان مرغ؛ میگفتند فلان مرغ آمد بالای خانه ما خواند، این سبب چنین و چنان شد. از اینجاست که در زبان عربی فال بد گرفتن را «تطیر» میگویند، که پیغمبر اکرم فرمود:

لاطِیرَةَ فِی الدِّینِ (یا فِی الْاسْلامِ) یا: رُفِعَ عَنْ امَّتی تِسْعَةٌ [نُه چیز است که از امت من برداشته شده است] یکی را فرمود: الطِّیرَةُ؛ و خلاصه فرمود در اسلام فال بد و تطیر وجود ندارد. وَ اذا تَطَیرْتَ فَامْضِ اگر در قضیهای به چیزی فال بد زدی این را به دل خودت بد راه نده، برعکس عمل کن، یعنی برعکس اینکه اشخاص وقتی به چیزی فال بد میزنند بعد دنبال آن کار نمیروند و مثلًا میگویند این بدشگون است، به هر چه که فال بد زدی عمل کن و دنبالش برو؛ که این خودش داستان مفصلی است و حالا نمیخواهم دنبال آن را بگیرم.

فال بدهایی به انسانها میزدند، همین چیزی که هنوز هم در میان ما مسلمانها معمول است، میگوییم فلان کس یک آدم بد پیشانی است، فلان کس آدم بدقدمی