پیوسته هستند و از یکدیگر جدا نیستند. یک مو که در بدن انسان هست و یک رگ که در بدن انسان هست، به یکدیگر متصل و مرتبطند و بیارتباط با یکدیگر نیستند.

اما اگر فرض کنید ما به جای یکی از سلولهای خون میبودیم، یکی از گلبولهای سفید یا قرمز خون میبودیم آیا میتوانستیم تصور کنیم که جزء یک اندام بزرگ هستیم که همه اجزاء این اندام با یکدیگر وابسته هستند؟ نه. اما حالا ما میتوانیم این را بفهمیم. یک سلول در داخل بدن اگر عقل و شعورش از یک انسان هم بیشتر باشد برای او چنین مطلبی قابل تصور نیست، اما این اصل وابستگی در واقع هست.

این بزرگان گفتهاند که تمام عالم حکم یک اندام را دارد.

میرفندرسکی در زمان صفویه بوده و معاصر میرداماد است. مرد حکیم فیلسوفی است و بعلاوه مرد وارستهای بوده که اغلب در زی علما و متشخّصین در نمیآمده و خیلی آزادمنش زندگی میکرده است. با یک لباس سادهای هر جا میخواست میرفت. ولی در عین حال مرد بسیار فاضلی است. هندوستان هم رفته بود، با فلسفه هند هم آشنا بوده و گویا کتابهایی هم در فلسفه هند ترجمه کرده است.

اهل ریاضیات و فلسفه بوده، مرد عارف مشربی بوده است. آدم عجیبی بوده که شاه عباس از این جهتش رنج میبرد و از طرفی میخواست میر بیاید در محضر او ولی میخواست میر تعین خودش را حفظ کند. اما به او میگفتند ما میر را در فلان کوچه دیدیم که سر فلان معرکه ایستاده بود و معرکه را تماشا میکرد. میگویند روزی شاه عباس خواست به کنایه منعش کند، به او گفت عجیب است از بعضی علما که ما میشنویم میروند آنجا که مرکز اراذل و اوباش است میایستند.

(خواست به میر بفهماند.) میر گفت: نه، من هر روز آنجا هستم هیچ کدام از علما را آنجا ندیدهام (خنده حضار). شاه عباس سکوت کرد، دید با این نمیشود حرف زد.

اینگونه مردی بوده است. یک رباعی دارد، میگوید:

حال برای علمای امروز، بالخصوص از صد سال پیش به این طرف، این اصل جلب نظر کرده است به طوری که در فیلسوفان عصر ما هگل بالخصوص روی این