تحتانی. آن قسمت فوقانی را برود ببیند؛ چرخها و تسمهها را میبیند که حرکت میکنند. خیال میکند همه کارخانه این است و قدرتها را در اینجا میبیند. یکدفعه او را میبرند به زیر زمین، موتورهای اصلی را که نیرو از آنجا پیدا میشود مشاهده میکند. آنجا را که میبیند درمییابد که تمام حرکتها و قدرتهای بالا از اینجا سرچشمه میگرفته و منبع قدرت اینجاست. دیگر آن برای او چیزی نیست؛ آن را به عنوان جلوهای از این میبیند.

پس آیه «لَمْ یکنْ لَهُ شَریک فِی الْمُلْک وَ لَمْ یکنْ لَهُ وَلِی مِنَ الذُّلِ» و آیه «لِمَنِ الْمُلْک الْیوْمَ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهّارِ» با هم تعارض ندارند: «لَمْ یکنْ لَهُ شَریک فِی الْمُلْک» وجود فینفسه را بیان میکند یعنی حقیقت این است، منتها بعضی افراد این را امروز هم درک میکنند و بعضی درک نمیکنند؛ و «لِمَنِ الْمُلْک الْیوْمَ» از نظر «وجود برای ما» است. آنجا دیگر مؤمن و کافر مطلب را آنچنان که هست شهود میکنند. پس «لِمَنِ الْمُلْک الْیوْمَ» معنایش این نیست که در دنیا اینطور نبود که همه مُلک مالِ ما باشد اینجا همه مُلک مالِ ماست؛ بلکه یعنی اینجا شما شهود میکنید والّا در دنیا هم همینطور بود.

خلاصه پاسخ شبهه

پس «سَنَفْرُغُ لَکمْ ایهَ الثَّقَلانِ» با روایت «لایشْغَلُهُ شَأْنٌ عَنْ شَأْنٍ» این نسبت را دارد که «لا یشْغَلُهُ شَأْنٌ عَنْ شَأْنٍ» وجود فینفسه را بیان میکند یعنی از نظرِ حقیقت و واقع، [مطلب اینطور است] و یک دیده حقیقتبین که در همین دنیا هم میتواند ببیند حس میکند که دست پروردگار در عالم لایتناهی در کار است بدون اینکه هیچ کاری بازدارنده او از کار دیگر باشد. ولی همه آن بینش را ندارند؛ در قیامت همه این مطلب را احساس میکنند؛ برای کسانی که در دنیا احساس نمیکردند، مطلب به این شکل ظهور پیدا میکند که خدا دیگر دارد به ما میپردازد، یعنی کأ نّه در دنیا خدا کاری به کار ما نداشت، حالا خدا از کارهای دیگرش فارغ شده به ما دارد میپردازد.

پس این آیه مثل آیه «لِمَنِ الْمُلْک الْیوْمَ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهّارِ» مطلب را از آن نظر که برای اکثریت انسانها ظهور پیدا میکند بیان مینماید: ای جن و انس خواهید دید که آنجا چگونه ما یکسره به شما میپردازیم، یعنی رابطه اعمال خودتان با پاداشها و