شرایط زمان اقتضا میکرد که شعارهای مختلف داشته باشند. ابوسفیان در صدر اسلام است و هنوز امیدوار است که بتواند اسلام را در نطفه خفه کند و لذا صریح به روی اسلام شمشیر میکشد. شعارش چیست؟ نفی «لا الهَ الَّا اللَّه» و نفی «مُحَمَّدٌ رَسولُ اللَّه» تحت عنوان «اعْلُ هبل» زندهباد بت هبل. ولی این مبارزه با اسلام با شکست مواجه میشود و سخت با شکست مواجه میشود. ابوسفیانها از میدان بیرون میروند بدون اینکه در ماهیت آنها تغییری پیدا شده باشد، یعنی خود را در زیر سِتار و پرده اسلام مخفی میکنند در حالی که مقاصد همان مقاصد است. آنوقت معاویهای میآید خلیفه میشود؛ شعارها از شعارهای مسلمانها خیلی داغتر، یعنی صدای اذان آنها از صدای اذان اینها بلندتر، صف نماز جماعت آنها از صف نماز جماعت اینها طولانیتر، تظاهر به اسلام و تظاهر به این دلسوزیها از دلسوزیهای مؤمنین واقعی خیلی بیشتر، ولی ماهیت همان ماهیت است. کفر، لباسی از همان اسلام پوشیده و به جنگ اسلام آمده است. معنی نفاق همین است.

مبارزه با نفاق، مشکلتر از مبارزه با کفر

این مبارزه خیلی مشکلتر است از آنجایی که کفر لباس خودش را پوشیده باشد.

وقتی کفر لباس اسلام را میپوشد قهراً از نیروی اسلام استفاده میکند، زیرا مردم همیشه هر چیزی را به لباسش میشناسند. کیست که حقیقت را در هر لباسی و باطل را در هر لباسی بشناسد؟

این است که کار علی علیه السلام در مبارزاتش صد درجه از کار پیغمبر مشکلتر است، چون علی میخواهد با کفری مبارزه کند که لباس اسلام به تن کرده است و پیغمبر با کفری مبارزه میکند که لباس کفر به تن کرده است؛ علی با کفری مبارزه میکند در زیر شعارهای ایمان و اسلام، و پیغمبر با کفری مبارزه میکند در زیر شعارهای کفر. این است که کار خیلی مشکلتر و دشوارتر است.

بنابراین علی که مبارزه میکرد همان مبارزهای بود که پیغمبر میکرد.«یا ایهَا النَّبِی» اختصاص به پیغمبر و زمان خود پیغمبر که ندارد. پیغمبر که رحلت فرمود دستورهای قرآن منسوخ نشد. اینجا اگر مخاطب پیغمبر است، به اعتبار این است که پیغمبر ولی امر مسلمین است؛ فردا که ولی امر مسلمین شخص دیگر است، همین دستوری که خطاب به پیغمبر است او باید اجرا کند. اگر قرآن همیشه میگفت: جاهِدِ