جهاد با منافقین

پس مقصود چیست؟ در حدیثی دیدم این مطلب به شکل عالی توضیح داده شده و این یکی از ادلّه شیعه است و با آیات قبل هم تناسب دارد. دستور جهاد با منافقین در قرآن رسیده است که همین آیه است، یعنی جهاد با منافقین را خود قرآن مجاز شمرده است. پیغمبر اگر در زمان خودش با منافقین جهاد نکرد، نه برای این بود که اساساً جهاد با منافق جایز نیست، بلکه به آن شکلی است که پیغمبر در سیزده سال مکه با مشرکین جهاد نکرد؛ یعنی شرایط و اوضاع در آن وقت به گونهای نبود که پیغمبر جهاد با کفار و مشرکین را عملی کند. پس جهاد نکردن پیغمبر با مشرکین در دوران مکه نه برای این بود که در آن وقت جایز نبود، بلکه شرایط اقتضا نمیکرد.

جهاد، قانونی نیست که در همه شرایط به طور یکسان اجرا شود. در یک جا پیغمبر با یکی از گروههای مخالف میجنگد، یک سال صلح میکند، بعد که آنها صلح را نقض میکنند باز پیغمبر با آنها میجنگد. یا مثلًا امام حسن علیه السلام در شرایط زمان خودش صلح میکند، امام حسین علیه السلام در شرایط زمان خودش میجنگد. جهاد جایز است، ولی باتوجه به همه شرایط و مصالح. این آیه دلالت میکند که همچنان که جهاد با کفار مشروع و جایز است، جهاد با منافقین هم مشروع و جایز است و باید با آنان جهاد کرد.

جهاد با منافقین، این دستوری که در اسلام رسید، همان جهادی است که علی علیه السلام کرد. چراغ سبزی که برای علی علیه السلام در جهاد با منافقین زمان خودش وجود دارد این آیه است. جنگ جمل [به یک شکل] جهاد با منافق بود و جنگ صفّین و جنگ نهروان به شکل دیگری. آیهای که چنین جهادی را اجازه میدهد این آیه است. این بود که علی علیه السلام میفرمود پیغمبر با «تفسیر» جهاد میکرد و من با «تأویل» جهاد میکنم. تفسیر و تأویل یعنی ظاهر و باطن، بیپرده و باپرده. پیغمبر با کافرهایی جهاد میکرد که پردهای روی کفرشان نبود، من با کافرهایی جهاد میکنم که پرده نازکی از اسلام روی خودشان انداختهاند ولی باطنشان همان باطن است؛ چون منافق یعنی «باطنْکافر و ظاهرْمسلمان». جهادی که علی علیه السلام در جنگ جمل با اصحاب جمل کرد، یا جهادی که در صفّین با معاویه و اصحاب معاویه کرد، همین بود. در باطن میان معاویه و ابوسفیان فرقی نبود. معاویه همان ابوسفیان بود و ابوسفیان همان معاویه، ولی دو شعار مختلف و متناقض داشتند که قهراً مقتضیات و