نمیدهند؛ یک چیزی را نمیداند که این صفتِ کمال نیست، خیال میکند صفت کمال است، به خدا نسبت میدهد. میگویند این کار را از پیش خود نکنید چون احیاناً اشتباه میکنید. مثلًا ممکن است انسان از باب قیاس به نفس، چون یک چیزی را برای خودش کمال میبیند- نمیداند که این، کمال نسبی است نه کمال مطلق، کمال یک انسان میتواند باشد ولی برای غیر انسان نمیتواند کمال باشد- میآید آن را به خدای متعال نسبت میدهد. اگر گفتهاند «توقیفی است» از این جهت است نه اینکه بعضی از اسماء حسنی بر خدا اطلاق میشود و بعضی اطلاق نمیشود؛ همه اسماء حسنی بر او اطلاق میشود ولی در تشخیص، لااقل افرادی که از نظر فکری و معرفت مجرّب نیستند اشتباه میکنند.

از احادیث مربوط به این مسأله بر میآید که چون در آن زمان (قرن دوم هجری) افرادی پیدا شده بودند که حرفهای عجیب و غریبی در باره خداوند میزدند ائمه [نسبت دادن هر اسمی به خداوند را] منع کردند، گفتند چیزی را که نشنیدهاید از پیش خود نگویید چون احیاناً اشتباه میکنید. امام باقر علیه السلام فرمود: «کلُّ ما مَیزْ تُموهُ بِاوْهامِکمْ فی ادَقِّ مَعانیهِ فَهُوَ مَصْنُوعٌ لَکمْ مَرْدوُدٌ الَیکمْ ... وَ لَعَلَّ النَّمْلَ الصِّغارَ یزْعَمُ انَّ لِلَّهِ زُبانِیتَینِ» یعنی شما یک چیزی در وهم خودتان تصور میکنید و بعد برایش شاخ و برگ میسازید؛ خیال میکنید اینها توحید و معارف است؛ نمیدانید که اینها لایق شماست نه لایق خدا. بعد حضرت میفرماید: از کجا میدانید؛ شاید این مورچههای کوچک هم که از این دو شاخکشان خیلی استفاده میکنند (امروز میگویند که این شاخکها حکم آنتن را برای اینها دارد و اصلًا مبادلات، فهم و ارتباطشان با دنیای خارج به وسیله همین شاخکهاست) خیال میکنند خدا دو شاخک دارد. چون برای او دو شاخک خیلی ارزش دارد خیال میکند خدا هم باید دو شاخک داشته باشد.

این قیاس است.

این که در آخر این اسماء، آیه کریمه میفرماید: «لَهُ الْاسْماءُ الْحُسْنی» برای این است که ما اسماء حسنی را محدود نکنیم به آنچه اینجا ذکر شد. بعد از ذکر سیزده اسم میفرماید: همه اسماء حسنی از اوست اعمّ از آنچه اینجا ذکر شد یا ذکر نشد.

توحید در عبادت «

اللَّهُ الَّذی لا الهَ الّا هُوَ». کلمه «اللَّه» را گفتیم که اگرچه علَم است ولی اصلش به