اصلًا «هو» یک اصطلاح خاص قرآنی و اصطلاح خاصیاست که ما در دعاها این را استنباط میکنیم که «هو» خودش یکی از اسماءالله است، یعنی «او»، یعنی آن که «او» ی حقیقی فقط اوست، چون «او» اشاره به غیب و غایب است؛ یعنی او که غیر او «این» و «آن» دارد، و آن که اساساً «او» ی مطلق است یعنی غیب مطلق است خداوند است. لذا در دعاها اگر توجه کرده باشید ما اینجور تعبیرات داریم:

«یا هو». اصلًا «هو» به معنی ضمیری معنی ندارد که منادی واقع شود. ولی «هو» در مورد خدا منادی واقع میشود، میگوییم: «یا هو»، «یا مَنْ لا هُوَ الّا هُوَ» (در دعاها تعبیرات خیلی عجیبی است!) ای کسی که «هُوَ» ی حقیقی نیست مگر او؛ «هُوَ» یی که منحصراً به او باید گفت «هو» فقط تو هستی.

حدیثی است که از وجود مقدس سیدالشهداء سلاماللَّه علیه روایت شده است [1]، حدیث خیلی مفصلی است در تفسیر «قُلْ هُوَ اللَّهُ احَدٌ» و حدیث بسیار پر معنایی است و در واقع گنجی است از معرفت. از جمله در آنجا حضرت راجع به همین کلمه «هو» بحث کرده است، میفرماید آنجا که میگوید: «قُلْ هُوَ اللَّهُ احَدٌ» نباید خیال کنی ضمیری به کار بردهای مثل اینکه «هو» را در جاهای دیگر به کار میبرند، بلکه اسمی از اسماء الهی را بیان کردهای.

پس این کلمه «هو» که ما در اینجا میگوییم: «هُوَ اللَّهُ الَّذی لا الهَ الّا هُوَ» در عین اینکه از نظر ترکیبات عربی ضمیر است، باید دانست که اصلًا «هو» خودش اسمی از اسمهای پروردگار است. به چه معنا اسم پروردگار است؟ (اسمها را بعد میگوییم). هر صفتی که صفت کمال باشد وآن را به پروردگار نسبت بدهیم، به عبارت دیگر وقتی که به صفت و مسمّی (ذات) با یکدیگر عنوانی بدهیم، مثلًا علم را به ذات نسبت بدهیم بشود عالم، آنوقت میشود اسم؛ یعنی «علم» صفت است و «عالم» اسم. «قدرت» صفت است و «قادر» اسم. «رحمت» صفت است و «رحمان» و «رحیم» اسم.

حال در اینجا وقتی که ما میگوییم «هو» اسم پروردگار است، در این صورت چه چیزی صفت است و چه چیزی اسم؟ آن که صفت است همان غیب مطلق بودن