یهودِیاً وَ لا نَصْرانِیاً وَ لکنْ کانَ حَنیفاً مُسْلِماً) [1]. این هم یک نکته.

رَهبانیت در اتباع عیسی علیه السلام

در این میان ظاهراً برای اینکه میخواهد نکته خاصی را در باره اتباع عیسی ابن مریم گوشزد بفرماید که این نکته خاص مربوط است به جملهای که در آیه پیش خواندیم (وَ انْزَلْنَا الْحَدیدَ فیهِ بَأْسٌ شَدیدٌ وَ مَنافِعُ لِلنّاسِ وَ لِیعْلَمَ اللَّهُ مَنْ ینْصُرُهُ وَ رُسُلَهُ بِالْغَیبِ) یعنی عملًا انحرافی است از آن، چون این نکته میخواهد گوشزد شود، عیسی را اختصاصاً با حساب جدایی ذکر کرده است. اسمی از هیچ پیغمبری بعد از ابراهیم حتی موسی- با اینکه یک پیغمبر خیلی بزرگ است- نیامده، همینقدر آمده که «ثُمَّ قَفَّینا عَلی اثارِهِمْ بِرُسُلِنا» و بعد: «وَ قَفَّینا بِعیسَی ابْنِ مَرْیمَ» و در قفا قرار دادیم و پشت سر آنها قرار دادیم عیسیبن مریم را. «وَ اتَیناهُ الْانْجیلَ» و به او انجیل دادیم، نازل کردیم «وَ جَعَلْنا فی قُلوبِ الَّذینَ اتَّبَعوهُ رَأْفَةً وَ رَحْمَةً» در دل پیروان او رأفت و رحمت قرار دادیم. بعضی گفتهاند رأفت و رحمت اصلًا یک معنا دارد، همان است که ما در فارسی به آن «مهربانی» و «محبت» میگوییم. بعضی میگویند فیالجمله فرقی دارد؛ مهربانیای که برای دفع شُرور باشد «رأفت» گفته میشود و مهربانیای که برای جلب خیر باشد «رحمت». به هر حال مقصود معلوم است.

حضرت عیسای مسیح بیشتر مبلّغ رأفت و رحمت بود. قرآن در عین اینکه میگوید همه پیغمبران یک راه را میرفتند و یک برنامه را اجرا میکردند، با کمال صراحت این مطلب را ذکر میکند که هر پیغمبری مأموریت خاصی داشت، به این معنا که شما میبینید یک پیغمبر تکیه او فقط روی حیف و میلهای کسبی است، مثل شعیب؛ یک پیغمبر دیگر تمام تکیهاش روی این است که میخواهد به قومش حرکت و نیرو بدهد و سستی و تنبلی را از آنها بزداید، مثل موسی؛ و یک پیغمبر دیگر بر عکس میخواهد به مردم تلقین محبت و مهربانی بکند، مثل عیسی. این چگونه است؟ در واقع برنامهها اختلاف ندارد. هر کدام در زمانی مبعوث شدهاند که باید آن انحراف زمان خودشان را اصلاح کنند. این مثل این است که ما دو طبیب