زمانی که شیعه در ایران فوقالعاده در اقلیت بودهاند و سیدها را هر جا گیر میآوردند زندهزنده لای جرز میگذاشتند (زمان بنی العباس). یکی اینکه مردم به قم و کاشان متلک میگویند. این که میگویند «نه قم خوبه نه کاشون، لعنت به هر دوتاشون» مربوط به دورهای است که مردم همه شهرها سنّی بودند جز این دو شهر که شیعه بودند و آنها که سنّی بودند تا اسم قم و کاشان را میبردند هر دو را لعن میکردند چون قم و کاشان از قدیم الایام دارالمؤمنین و دارالشیعه بوده. ایشان میگفت این مضمون و متلکی که راجع به این دو شهر میگویند به اعتبار این است که همه جای دیگر سنّی بودند و اینها شیعه بودند و سنّیها به شیعهها فحش میدادند.

یکی دیگر اینکه در دورههایی که سادات را هر جا گیر میآوردند نه فقط خود آن سید را از بین میبردند بلکه اگر در خانهای سیدی پیدا میکردند دیگر آن خانه امنیت نداشت و تمام آن خانه و زندگی به باد میرفت، در آن دورهها اگر سیدی به خانهای میآمد این امر مساوی بود با اینکه آن خانمان به باد برود. کمکم در ذهنها رسوخ یافت که اگر به اینجا سیدی آمد [زندگی ما بر باد رفته است.] البته این از ناحیه دولت وقت بود؛ یعنی اگر سیدی آمد، دولت وقت دیگر برای ما زندگی نخواهد گذاشت؛ و اینهمه امامزادههایی که در ایران درست شدند اغلب همین سیدهایی هستند که به دست دولتهای وقت کشته شدند. کمکم مردم این نحوست یعنی شومیای را که از ناحیه دولتها متوجه خانوادهها بود (خیلی عقاید این طور تحول پیدا میکند) به حساب خدا و عالم گذاشتند که اصلًا اوضاع عالم اینجور اقتضا میکند که اگر سیدی پیدا شد پشت سرش بدبختی و بیچارگی بیاید، در صورتی که این به اوضاع عالم و به خدا ارتباط ندارد، امری بوده مربوط به دولتهای ظالم.

خاطره ای از فریمان

برای خود من حادثه خندهآوری پیش آمد و آن این بود که همان سالهایی که ما [طلبه بودیم] از قم آمده بودیم به فریمان و بعد از یکی دو ماه که مانده بودیم قرار بود که برگردیم قم. والده ما (خدا او را بیامرزد) در آن زمان حیات داشتند و طبیعی است که زنها در مسافرتهای یک ساله و دوساله نزدیکان ناراحتند. در فریمانِ ما آن وقت هنوز ماشین زیاد نبود؛ جاده تازه درست شده بود ولی ماشین زیاد نبود. دهی