فراموش شود چون بعضی حرام و گناه میدانند که انسان قرآن را حفظ کند و بعد بگذارد فراموش شود.

«وَلَقَدْ یسَّرْنَا الْقُرْانَ» بنا بر بعضی از تفسیرها یعنی ما قرآن را سهل و ساده [کردیم.] این «سهل» به همان معناست که امروز میگویند «سهل و ممتنع» یعنی از نظر عبارت اینقدر ساده است که انسان آن را در نهایت نرمی میبیند ولی در عین حال ممتنع است و مثلش را نمیشود ایجاد کرد. همین تعبیری که راجع به سعدی میگویند، کاملترش درباره قرآن [صادق] است. ما این را با عباراتی به غایت سهل و ساده و شیرین و فصیح و بلیغ بیان کردیم، برای چه؟ «لِلذِّکر» که مردم بتوانند آن را به ذهن بسپارند. معنی دیگر «ذکر» در اینجا نه این است که به ذهن بسپارند، [بلکه] برای اینکه متذکر و متنبه بشوند. ما قرآن را اینچنین سهل و ساده و فصیح و بلیغ قرار دادیم برای اینکه بهتر خدا را به یاد مردم بیاورد و بهتر مردم را متنبه کند.

آهنگ پذیری قرآن

عرض کردم که قرآن بقای خودش را مدیون سه جهت است: یکی اینکه مطالبش زبان فطرت انسان است؛ دوم اینکه با عباراتی فصیح و بلیغ بیان شده؛ و سوم اینکه به نحوی آهنگ به آن داده شده که قابل تلاوت آهنگین است. در مشهد آن اوایلی که ما طلبه بودیم مردی بود به نام سید محمد عرب که قرآن میخواند و معروف بود.

وقتی ما او را دیدیم پیرمرد بود. قاری درجه اول بود و شاید نظیرش در هیچ جا پیدا نمیشد. اوّلًا که فنون تجوید را در حدّ اعلا میدانست و ثانیاً قرآن را با آهنگهای مختلف میخواند. «حافظیان» که الآن در مشهد است شاید تنها وارث مرحوم آقا سید محمد است که انواع قرائتهای او را بلد است. ( «حافظیان» معروف که شاگرد مرحوم آقا شیخ حسنعلی اصفهانی بوده و دعا میدهد، برادر بزرگتر اوست.) وی شاگرد همین مرحوم آقا سید محمد و قاری مسجد گوهرشاد بود و طلبهها میرفتند در یکی از غرفههای همان مسجد (کنار کفشداری) و قرائت قرآن یاد میگرفتند. (ما آن وقت بچه بودیم و درواقع برای تماشای دیگران میرفتیم.) او الآن هم هست.

عبدالباسط هم که واقعاً اعجاز میکند. او مخصوصاً این جهت را خیلی خوب درک میکند که هر آیهای را به چه آهنگی متناسب با خودش میتواند بخواند. مثلًا