الهی از طرف خدای متعال عقوبت و عذابی بسیار شدید دارد. قبلًا گفتیم که پیغمبران کارخانه معجزهسازی نیاوردهاند که هر کسی بیاید اقتراح کند، مثل معرکهگیرها، پیشنهاد کند این قدر میدهم که فلان نمایش را بدهی. صحبت نمایش نیست، صحبت این است که معجزههای پیغمبران آیتها و دلیلهای خداست یعنی دست حقیقت است که دراز شده و میخواهد انسان را بگیرد برای اینکه او ایمان بیاورد و سر به جاده حقیقت بگذارد. حال اگر کسی معجزه یک پیغمبر را ببیند و معذلک جحود بورزد و مبارزه کند اینجاست که عذاب الهی نازل میشود. عذابهای الهی که خداوند بر امتها نازل کرده است همه همان «وَلَئِنْ کفَرْتُمْ انَّ عَذابی لَشَدیدٌ» است. کفران ورزیدید: نعمت خدا به سوی شما آمد، دست هدایت به سوی شما دراز شد و به جای اینکه از او استفاده کنید آن دست را با شمشیرتان زدید.

سوره از «اقْتَرَبَتِ السّاعَةُ وَ انْشَقَّ الْقَمَرُ» شروع شد، بعد فرمود: «وَ انْ یرَوْا ایةً یعْرِضوا وَ یقولوا سِحْرٌ مُسْتَمِرٌّ» هر آیتی و نشانهای و دلیلی [که از خدا ببینند]- که هر آدم بیغرضی عاشق این است که آیتی از خدا ببیند تا به دنبال آن برود- اینها در مقام توجیه و تفسیر و تأویل آن برمیآیند به گونهای که به اصطلاح عذری برای خودشان و دیگران بتراشند. بعد قرآن فرمود: «وَ لَقَدْ جاءَهُمْ مِنَ الْانْباءِ ما فیهِ مُزْدَجَرٌ» خبرهایی که در آنها ازدجاری باشد یعنی موعظهای و امتناعی از این حرفها باشد به قدر کافی رسیده [که] این کارها خیلی خطر دارد: معجزهای رخ بدهد، دست هدایتی بیاید و انسان حقیقت را تشخیص بدهد، باز چشمهایش را ببندد؛ نعمتی به این اهمیت و عظمت برای انسان پیش بیاید و در عین حال انسان خودش را به آن راه بزند؛ این پشت سرش عذاب و عقوبت دارد.

ذکر نمونه از اقوام پیشین

بعد از مطرح کردن مسئله قیامت، حال به عنوان نمونه چند قصه و داستان را بدون اینکه بخواهد جزئیات آنها را ذکر کرده باشد هر کدام را در چند آیه کوتاه [نقل میکند] تحت همین عنوان که این سنّت قبل از شما هم اجرا شده است یعنی مانند شما هم مردمی بودهاند، پیغمبرانی آمدهاند و این مردم را دعوت کردهاند، آیت و معجزه داشتهاند و آنها به جای اینکه بپذیرند با آنها مبارزه کردند، نعمت الهی را به این شکل کفران کردند و به حکم «وَلَئِنْ کفَرْتُمْ انَّ عَذابی لَشَدیدٌ» عذاب الهی هم به آنها