responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 26  صفحه : 646

هم هست. «رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلًا» بعد «سُبْحانَک فَقِنا عَذابَ النّار». به دنبال باطل نبودن خلقت فوراً مسئله قیامت و جهنم و این گونه امور را مطرح میکند. «رَبَّنا انَّک مَنْ تُدْخِلِ النّارَ فَقَدْ اخْزَیتَهُ وَ ما لِلظّالِمینَ مِنْ انْصارٍ» [1]. (اینکه اینها وقتی که به عالم نگاه میکنند [میگویند] پروردگارا تو عالم را باطل و بیهوده نیافریدی، یعنی از نظام عالم، حقیقت میبینند و در حقیقت حاقّه را میبینند که عین متن حق و حقیقت است.) [مفاد آیات] این است که اگر دنیا را از آخرت مجزّا کنیم جز یک لعب و بازی و بازیچه چیز دیگری نیست و برای اهل دنیا کارهای حکیمانهشان هم بازی است.

آیه «انَّمَا الْحَیوةُ الدُّنْیا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زینَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَینَکمْ وَ تَکاثُرٌ فِی الْامْوالِ وَ الْاوْلادِ» [2] همین مطلب را بیان میکند. مولوی داستان خوبی در تفسیر این آیه دارد؛ میگوید:

کودکان هر چند در بازی خوشند

شب کسانشان سوی خانه میکشند

شب شد و شد گرمِ بازی طفل خُرد

دزد ناگاهش لباس و کفش بُرد

آنچنان سرگرم به این کار بیهوده خودش هست که آنچه برایش لازم میآید- که کفش و لباس است- اساساً از یادش میرود.

شب شد و بازی و او شد بیمدد

رو ندارد که سوی خانه رود

بعد میگوید: «نی شنیدی انَّمَا الدُّنْیا لَعِب؟» حکایتِ همین است.

«ما خَلَقْناهُما الّا بِالْحَقِّ وَ لکنَّ اکثَرَهُمْ لایعْلَمونَ». اول کلمه «لاعب» را آورد؛ اینجا نقطه مقابل لاعب، «حق» را ذکر میکند. خیر، آسمانها و زمین (مجموع آسمانها و زمین چون عالم عِلوی و سفلی است به صیغه تثنیه آورده شده. نفرمود «ما خلقناهنّ» چون آسمانها جمع است، بلکه به اعتبار اینکه همه آسمانها و زمین مجموع عالم علوی و سفلی را تشکیل میدهد به صورت تثنیه ذکر میکند) ما ایندو را- آسمان و زمین را- نیافریدیم الّا بِالْحَقّ. این «ب» در «بالحق» را در اصطلاح ادبی «باء ملابست» میگویند. در تعبیر فارسی اینطور باید بگوییم: مگر توأم با حق. حق توأم با اینهاست. نه صرفاً میگوید برای حق، اصلًا حق توأم با اینهاست. از ذات حق جز حق صادر نمیشود، از ذات حق باطل صادر نمیشود «وَ لکنَّ اکثَرَهُمْ لایعْلَمونَ» ولی اکثر این مردم اینها را نمیفهمند و نمیدانند.


[1]

. آل عمران/ 192.

[2]. حدید/ 20.

نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 26  صفحه : 646
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست