طائِفَةٍ مِنْکمْ نُعَذِّبْ طائِفَةً بِانَّهُمْ کانوا مُجْرِمینَ [1].

منافقین اولین

آیات پیش حکایت میکرد از برخی آزارهای زبانی که منافقین به پیغمبر اکرم میرساندند. این سه آیهای که خواندم نشان میدهد که منافقین در یک جریانی کار نفاقشان آنقدر بالا گرفت که یک تصمیم بسیار خطرناکی، در حد کشتن پیغمبر اکرم، گرفته بودند. این منافقین که اینجا قرآن ذکر میکند، به قرینهای که در خود آیه هست، از منافقین اولین نیستند یعنی از کسانی نیستند که از اول به پیغمبر ایمان نیاوردند از قبیل عبداللَّه بن ابَی بن سَلول که از اوّلی که پیغمبر اکرم به مدینه آمدند یک گروهی بودند که وجود پیغمبر بر اینها گران بود. عبداللَّه بن ابی بن سلول قبل از آمدن پیغمبر یک موقعیت بسیار عالی در مدینه داشت و حتی اواخر، دو قبیله اوس و خزرج برای اینکه به اختلافاتشان خاتمه بدهند اتفاقنظر پیدا کرده بودند که عبداللَّه بن ابی را به ریاست بلکه به نوعی پادشاهی در میان خودشان برگزینند، و میگویند بدبخت تاجی هم برای خودش تهیه کرده و منتظر بود که عن قریبٍ جلوس و تاجگذاری کند که این قضایا مقارن شد با ایمان گروهی از مردم مدینه به پیغمبر اکرم در مکه، و بعد آمدن عدهای از اینها به مکه، و در عقبه منی با پیغمبر اکرم بیعت کردند و سپس آمدند مبلّغ اسلام در مدینه شدند و اوضاع جدیدی پیش آمد. عبداللَّه بن ابی کنار زده شد و دیگر آن فکری که پیدا شده بود که او را به ریاست برگزینند بکلی از بین رفت. طبعاً این آدم عقده پیدا کرد (البته آدم متنفذی بود) و عرب هم که یک تعصب قبیلهای دارد و رئیس خودش را در حد پرستش پیروی میکند. عبداللَّه بن ابی و گروه زیادی چارهای نداشتند از اینکه به ظاهر هم شده اسلام اختیار کنند اما او در باطن دشمنی میورزید. اینها را منافقین اولین میگوییم.

منافقین بعدی

از همین آیات سوره توبه معلوم میشود که بعضی از اصحاب پیغمبر اکرم بعد از آنکه