آیه بعد بیشتر توضیح و تفصیل میدهد. میفرماید: انَّکمْ کنْتُمْ قَوْماً فاسِقینَ به دلیل اینکه شما مردمی فاسق و فاجر و خارج هستید، خدا از فاسقان که قبول نمیکند، مگر نه این است که قرآن فرمود: انَّما یتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقینَ [1] خدا تنها از متقین میپذیرد. آیه بعد را هم بخوانم و بعد توضیح بیشتری درباره قبول عمل عرض بکنم که عمل از چه کسی قبول میشود و از چه کسی قبول نمیشود.

در این آیه همین قدر قرآن میفرماید که عمل شما، انفاق شما، پولی که شما به حسب ظاهر در راه خدا خرج میکنید، پولی که در راه به ظاهر خیر مصرف میکنید این پولها قبول نمیشود به دلیل اینکه شما فاسق هستید. در آیه بعد این جور میفرماید: وَ ما مَنَعَهُمْ انْ تُقْبَلَ مِنْهُمْ نَفَقاتُهُمْ الّا انَّهُمْ کفَروا بِاللَّهِ وَ بِرَسولِهِ هیچ چیزی مانع از قبول عمل اینها نیست مگر این چیزها: کفَروا بِاللَّهِ وَ بِرَسولِهِ به خدا ایمان ندارند و به رسول خدا هم ایمان ندارند، نسبت به خداوند کفر و عناد میورزند و نسبت به رسول خدا هم همچنین؛ یعنی شرط قبول عمل ایمان است. در قرآن همیشه میفرماید: «الَّذینَ امَنوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ» کسانی که ایمان دارند و عملشان صالح است، یعنی عمل صالح به تنهایی کافی نیست، ایمان هم به تنهایی کافی نیست.

ایمان شرط قبول عمل است، باید ایمان باشد که بر اساس آن ایمان انسان عمل صالح انجام بدهد. بعد قرآن چیز دیگر هم ذکر میکند: وَ لا یأْتونَ الصَّلوةَ الّا وَ هُمْ کسالی وَ لا ینْفِقونَ الّا وَ هُمْ کارِهونَ. بعد از ایمان، دو عمل است که اینها رکن هستند:

یکی نماز است و دیگری زکات، مال را در راه خدا دادن. قرآن میگوید دلیل دیگرِ این که خدا [انفاق را] از اینها نمیپذیرد این است: اینها هر وقت که میخواهند نماز بخوانند نماز را از روی کسالت و بیمیلی و بینشاطی و از روی زور میخوانند، کأنه این یک عمل خیلی شاقّی است که به اینها تحمیل شده است. این علامت نفاق است.

یکی از نشانه های نفاق

یکی از علائم نفاق همین است که انسان هر وقت که به عبادت برمیخیزد- و در رأس همه عبادتها نماز خواندن است- میبیند که قلبش رغبتی به نماز خواندن