بالاخره در سنن ابیداود پیدا کردیم. سنن ابیداود یکی از صِحاح ستّه اهل سنت است. در آنجا این حدیث پیدا شد. معلوم شد در بعضی کتب دیگر حدیث اهل تسنن هم هست مثل مستدرک حاکم. شاید او هم از سنن ابیداود نقل کرده است. این حدیث به عین این عبارت بود: انَّ اللَّهَ یبْعَثُ لِهذِهِ الْامَّةِ عَلی رَأْسِ کلِّ مِائَةِ سَنَةٍ مَنْ یجَدِّدُ لَها دینَها.

از نظر سند این حدیث، آن کسی که از رسول اکرم صلی الله علیه و آله این حدیث را نقل کرده است ابوهریره است، همان وَضّاع و کذّاب معروف. در سایر افرادی که از ابوهریره نقل کردهاند موفق نشدم تحقیقی بکنم که آنها چه جور اشخاصی هستند. بنابراین حدیثی است که راوی و ناقل آن ابوهریره است. این، وضع سند این حدیث.

آیا این حدیث قطع نظر از سندش، از لحاظ متن و مضمون تطبیق میکند با تاریخ یا نه؟ یعنی اگر راستی ما در تاریخ اسلام بگردیم واقعاً همین جور است؟ در سر هر صد سال یک احیای فکر دینی صورت گفته است؟ یا به تعبیر آن حدیث، یک تجدیدی در دین شده است؟ میبینیم با تاریخ هم جور در نمیآید. ولی از آن طرف بعضی از علمای اهل تسنن نشستهاند و حساب کردهاند یعنی حساب تراشیدهاند که در اول قرن دوم فلان کس، در اول قرن سوم فلان کس، در اول قرن چهارم فلان کس دین را تجدید و احیاء کرده است. عجیبتر این است که بعضی علمای شیعه هم به جای اینکه بگویند این حدیث از ابوهریره و بیاعتبار است و با تاریخ هم تطبیق نمیکند پس باید دور بیندازیم و اگر از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله بود در اخبار اهل بیت هم اثری از آن پیدا میشد، آن را مسلّم پنداشته و به حسابتراشی پرداختهاند. من نمیدانم چقدر مضمون این حدیث با روحیهها موافق بوده و خوشایند آمده است که در عین ضعف سند و ضعف مضمون، بعضی از علمای شیعه نشستهاند و حساب کردهاند یعنی حساب تراشیدهاند و گفتهاند مصداق این حدیث در اول قرن دوم حضرت باقر علیه السلام است، در اول قرن سوم حضرت رضا علیه السلام، در اول قرن چهارم کلینی، در اول قرن پنجم سید مرتضی یا شیخ مفید، در اول قرن ششم شیخ طبرسی صاحب مجمعالبیان، در اول قرن هفتم خواجه نصیرالدین طوسی، در اول قرن هشتم علامه حلّی، در اول قرن نهم شهید اول، در اول قرن دهم محقق کرَکی، در اول قرن یازدهم شیخ بهایی، در اول قرن دوازدهم مجلسی، در اول قرن سیزدهم وحید بهبهانی، در اول قرن چهاردهم میرزای شیرازی.