یعنی این نماز عمومی، این نمازی که همه باید در یک جا جمع بشوند و مثل این نماز جماعتها متفرق نباشند، فرض است که قبل از این نماز دو خطابه انشاء بشود، دو خطابه ایراد بشود، و همین دو خطابه به جای دو رکعت است.

این است آن مطلبی که عرض کردم ما مادهای داریم در خود دین مقدس اسلام که سخنرانی جزء متن دین است، جزء نماز است. امیرالمؤمنین میفرماید: خطبه، نماز است. مادامی که امام خطابه میخواند و مردم گوش میدهند، همه مردم باید سکوت بکنند و حرف او را گوش بکنند و مادامی که او از کرسی پایین نیامده است همه مثل این است که در حال نماز میباشند، البته با یک فرقهایی از قبیل اینکه رو به قبله نشستن و لااقل رو به قبله بودن خود امام که خطبه میخواند در این حال واجب نیست. این دو خطابهای که در آنجا فرض است، به جای دو رکعت از نماز ظهر است.

منظور اصلی از اجتماع جمعه

از این دستورهای اسلامی که یا نشنیدهاید و یا خیلی کم به گوش شما خورده است، تعجب خواهید کرد و خواهید پرسید چه منظوری از این همه اجتماع و آداب و تشریفات هست؟ بیشتر تعجب خواهید کرد اگر بشنوید که منظور عمده از این همه اجتماع، شنیدن همان خطابههاست. پس آن خطابهها چقدر باید دارای اهمیت باشد و جنبه حیاتی داشته باشد. آنقدر اهمیت دارد که آنگاه که آواز مؤذن به اللَّهُ اکبَر بلند میشود، هرکس در هرجا هست و هر کاری در دستش هست باید بگذارد و بشتابد به سوی نماز جمعه و آن دو خطابه را بشنود و سپس دو رکعت نماز را به جماعت بخواند و آن وقت آزاد است. در سوره مبارکه جمعه همین مطلب بیان شده، آنجا که میفرماید:

یا ایهَا الَّذینَ امَنوا اذا نُودِی لِلصَّلوةِ مِنْ یوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا الی ذِکرِ اللَّهِ وَ ذَرُوا الْبَیعَ ذلِکمْ خَیرٌ لَکمْ انْ کنْتُمْ تَعْلَمونَ. فَاذا قُضِیتِ الصَّلوةُ فَانْتَشِروا فِی الْارْضِ [1].