استاد: من متأسفم که اگر بخواهم به این سؤال شما جواب بدهم از خودِ مسئلهای که مطرح است که آیا این انقلاب ما انقلاب اسلامی بوده یا نه، بکلی میمانیم. اگر چنین سؤالی دارید من حاضرم و موافقم در جلسه دیگری این سؤال را بفرمایید تا من به تفصیل در باره این مسئله بحث کنم.

- فکر نمیکنید سرنوشت بحث ما یعنی آنچه تا الان توضیح دادید به این متکی باشد؟

استاد: نه، زیاد متکی نیست، اگر واقعا متکی بود بعد بحث میکنم. من میترسم انتظار دیگران برآورده نشود و این ناراحتی ایجاد کند.

بیاییم سر بحث انقلاب ایران. خود انقلاب ایران میتواند اساسا معیاری برای این بحث باشد یعنی ما نمیخواهیم که انقلاب اسلامی ایران را بر اساس آن نظریهها توجیه کنیم، میخواهیم صحت و سقم آن نظریهها را بر اساس این انقلاب موجود در ایران محک بزنیم و به دست بیاوریم.

- حقیقتا روش علمی هم همین است، ابتدا آن فرضیه را در این مورد تست میکنند.

استاد: در ایران انقلابی رخ داده که قوانین جامعهشناسی را که همیشه قوانینی محتمل است نه علمی به مفهوم دقیق آن، بههم ریخته است. کسی باور نمیکرد انقلابی رخ بدهد که از مسجدها شروع شود در حالی که هیچ تشکیلاتی در میان مردم وجود نداشته باشد، هیچ تمرین حزبی و هیچ تمرین انقلابی در کار نباشد. ما میبینیم غربیها و غرب مآبها این را پدیده نو ظهوری میبینند و از وجود و واقعیت چنین پدیدهای ناراحتند.

- فکر نمیکنید به این دلیل باشد که چون رژیم سابق همه درها را به روی مردم بسته بود آنها ناگزیر بودند که از طریق مسجد حرفشان را بزنند و