مالکیت آزادند ولی اسیر و بردهاند، عقل و فکرشان برده است، روح و دلشان برده است، شهامت و اخلاقشان برده است. قرآن کریم میفرماید: «بگو زیان کرده واقعی آن کسانی هستند که خودشان را باختهاند و شخصیت انسانی خود را از دست دادهاند» [1] اینکه کسی در صحنه زندگی جامه خود را ببازد یا خانه و مسکن خود را ببازد یا پول و ثروت خود را ببازد یا مقام اجتماعی خود را ببازد آنقدر مهم نیست که کسی شخصیت معنوی و انسانی خود را ببازد، حرّیت و شهامت خود را ببازد، شجاعت خود را ببازد، استقلال و مناعت خود را ببازد، صفا و صمیمت خود را ببازد، وجدان و قلب حساس خود را ببازد، عقل و ایمان خود را ببازد، روح استغنا و فتوّت خود را ببازد.

مردم همان طوری که علی علیه السلام فرمود دو دستهاند: یک دسته در بازار این جهان خود را میفروشند به پول و مقام و هوا و هوس و تجمل و مد و تقلید؛ و دسته دیگر در این بازار خود را خریداری میکنند و شخصیت واقعی و انسانی خود را باز مییابند، یک دنیا بزرگواری و عزت نفس و مناعت و شرافت و راستی و استقامت و عدالت و تقوا و حقیقت خواهی و ایمان و معنویت برای خود ذخیره میکنند، در این بازار آن نرخی را به رسمیت میشناسند که قرآن تعیین کرد که هیچ چیزی ارزش ندارد که آدمی خود را به آن بفروشد.

امام صادق علیه السلام در ضمن اشعاری میفرماید: من این نفس گرانبها را در بازار وجود و هستی فقط یک قیمت برایش قائل هستم، فقط یک گوهر است که شایسته است بهای این متاع گرانبها قرار گیرد؛ آن گوهر همان است که از صدف کون و مکان بیرون است؛ من در میان تمام مخلوقات جهان چیزی که ارزش بهای این کالا را داشته باشد سراغ ندارم. اگر من خود را و نفس خود را به یک کالای دنیایی بفروشم، به موجب اینکه کالای دنیایی فانی شدنی است از بین میرود و متاع گرانبهای روح و نفس من نیز به موجب اینکه فروخته شد از دستم رفته است، دیگر من دست خالی هستم، نه متاع در دستم هست و نه بهای آن.