سعادت مردم را خواستن، با این محبتی که ما عموماً میگوییم و مسیحیها میگویند، با محبت ظاهری یعنی کاری کردن که طرف خوشش بیاید، متفاوت است.

مثلًا مادر و پدری به فرزند خودشان محبت دارند، خیر و سعادت او را میخواهند. این خواستن خیر و سعادت فرزند، دوجور ممکن است تجلی داشته باشد: پدر و مادرهای نادان که بچهشان را دوست دارند و میخواهند به او محبت کنند، مقیاس محبت کردنشان این است که این بچه چه را میخواهد، همان را به او بدهیم؛ یعنی محبتشان به این شکل ظهور میکند که این بچه چه را دوست دارد، هرچه را که او دوست دارد همان را به او بدهیم و هرچه را که این بچه دوست ندارد و دشمن دارد آن را به او ندهیم. فلان غذا را بچه دوست دارد، من هم بچهام را دوست دارم و نمیتوانم او چیزی را دوست داشته باشد و به او ندهم. اما یک دوایی را، یک آمپولی را که این بچه اساساً دشمن دارد و نمیخواهد، من هم چون بچهام را دوست دارم بگویم چون بچهام نمیخواهد من هرگز او را ناراحت نمیکنم.

این یک گونه محبت کردن است. و گونه دیگر، محبت مقرون به منطق است، یعنی محبت موافق با مصلحت که شامل زمان حال و زمان استقبال هر دو میشود.

آن محبتی که واقعاً احسان و محبت است، ممکن است مطابق خوشایند این بچه باشد و ممکن است مطابق خوشایند او نباشد.

پس اگر ما بخواهیم این دستور کلی را که در همه ادیان آمده است اینجور تفسیر کنیم که واقعاً مقصود همه ادیان از محبت کردن همین بوده که با مردم به گونهای رفتار کنید که آنها دوست میدارند [و به عبارت دیگر] همیشه با مردم طوری رفتار کنید که مردم دوست دارند شما با آنها آنطور رفتار کنید، در این صورت باید بگوییم این دستور ادیان- العیاذ باللَّه- یک دستور غلطی است، در همه ادیان این دستور غلط بوده. محبت کردن و احسان نمودن و خیر رساندن به افراد و به جامعه نمیتواند بر این مقیاس باشد که اینها چه را دوست دارند. این مَثَل را مکرر گفتهایم: طبق این منطق باید بگوییم که اداره رادیو [1] این عمل را خیلی به اصطلاح منطقی و درست انجام میدهد؛ همیشه از مردم میپرسد که شما چی دوست دارید که من همان چیزی را که شما دوست دارید پخش کنم، هر صفحهای که شما دوست