خلوت نشینی و مبارزه کردن با هوای نفس میتواند شجاع شود؟ شجاعت جز در مکتب جهاد عملی برای انسان حاصل نمیشود، و چیزی است که اگر انسان بخواهد در روحش پیدا شود باید در عمل درگیر شود تا آن را کسب کند.

حدیثی از رسول اکرم

یک حدیث نبوی هست که در روایات اهل تسنن آمده:

مَنْ لَمْ یغْزُ وَ لَمْ یحَدِّثْ نَفْسَهُ بِغَزْوٍ ماتَ عَلی شُعْبَةٍ مِنَ النِّفاقِ [1].

آن که نجنگیده باشد و لااقل در نفس خود حدیث جهاد نکرده باشد (آرزوی جهاد نکرده باشد) میمیرد در حالی که شعبهای از نفاق در روحش هست.

این شعبهای از نفاق را جز مواجه شدن با دشمن، چیز دیگری از جان انسان بیرون نمیبرد. درست مثل شناوری است. آیا اگر انسان تمام کتابهایی را که در باب شناوری نوشته شده بخواند، شناور میشود؟ نه، مگر اینکه مدتی شنا کند و چند دفعه زیر آب برود و مقداری آب بخورد، ناراحت هم بشود تا شنا بیاموزد. شجاعت را جز با مواجه شدن با خطراتی که برای جان آدم هست و جز با مواجه شدن با دشمن نمیتوان کسب کرد. باید انسان آن حالت را پیدا کند که وقتی با کسی مواجه میشود که تصمیم دارد او را بکشد بهطور خودکار حالت دفاعی بگیرد و مانع از کشته شدن خود شود، بلکه بخواهد طرف را از بین ببرد. اینها را در کتاب نمیتوان خواند و یاد گرفت.

مرد زاهد و جهاد در راه خدا

مولوی یک داستانی آورده است، میگوید: مرد زاهدی بود که چون انواع اعمال برّ و خیر را انجام داده و فریضهها را بجا آورده بود و فقط جهاد مانده بود، به عدهای سرباز گفت: اگر جنگ با کفار پیش آمد مرا هم خبر کنید. به او خبر دادند که فردا