2 فعل طبیعی و فعل اخلاقی

خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ اعْرِضْ عَنِ الْجاهِلینَ [1].

قبلًا عرض کردیم که پارهای از افعال انسانی «اخلاقی» نامیده میشود در مقابل افعال عادی و طبیعی. این سؤال پیش میآید که اخلاق و معنی اخلاقی بودن یک فعل چیست؟ چگونه است که یک کار انسان، اخلاقی نامیده میشود؟ و عرض کردیم که اگرچه ابتدا به نظر میرسد که این سؤال، سؤال خیلی سادهای است و جواب آسانی دارد ولی وقتی که عمیقاً وارد این مطلب میشویم میبینیم جواب این سؤال که راز اخلاقی بودن چیست به این سادگیها نیست، بلکه از مشکلترین مسائل فکری و پیچیده ترین مسائل فلسفی بشر است و از چند هزار سال پیش تا امروز هنوز فلاسفه جهان توافق نظری روی آن پیدا نکردهاند. ما بجای اینکه اول ملاکهای اخلاقی بودن را در مکتبهای اخلاقی بیان بکنیم و مثلًا بگوییم افلاطون درباره ملاک اخلاقی بودن چه گفته است، ارسطو چه گفته است، اپیکور چه گفته است، غزالی چه گفته است، در دنیای جدید فلاسفه اروپا هرکدام چه گفتهاند، بجای اینها اول موارد ساده بسیار روشنش را ذکر میکنیم بعد به تفسیر میپردازیم، زیرا قبل از آنکه موارد