و حق میداند و میگوید: وَ ما خَلَقْنَا السَّمواتِ وَ الْارْضَ وَ ما بَینَهُما لاعِبینَ [1] ما آسمانها و زمین و آنچه میان آنهاست به قصد بازی نیافریدهایم. قرآن کریم به موجودات و مخلوقات عالم از جماد و نبات و حیوان قسم میخورد: وَ الشَّمْسِ وَ ضُحیها. وَ الْقَمَرِ اذا تَلیها [2]. وَ التّینِ وَ الزَّیتونِ. وَ طورِ سینینَ. وَ هذَا الْبَلَدِ الْامینِ [3]. وَ الْعادِیاتِ ضَبْحاً.

فَالْمورِیاتِ قَدْحاً [4]. وَ نَفْسٍ وَ ما سَوّیها. فَالْهَمَها فُجورَها وَ تَقْویها [5]. قرآن میفرماید:

ما تَری فی خَلْقِ الرَّحْمنِ مِنْ تَفاوُتٍ فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَری مِنْ فُطورٍ [6].

اساساً بدبینی به خلقت و آفرینش و به گردش و نظام عالم با فلسفه اسلام یعنی با هسته مرکزی فلسفه اسلام که توحید است سازگار نیست. این گونه نظریهها یا باید بر ماتریالیسم و مادیت و انکار مبدأ حقّ حکیم عادل مبتنی باشد و یا بر اساس ثنویت و دوگانگی وجود و هستی، همان طوری که در برخی فلسفهها یا آیینها به دو اصل و دو مبدأ برای هستی معتقد شدهاند، یکی را مبدأ خیرات و نیکیها و دیگری را مبدأ شرور و بدیها دانستهاند.

اما در دینی که بر اساس توحید و اعتقاد به خدای رحمان و رحیم و علیم و حکیم بنا شده جایی برای این افکار باقی نمیماند، همان طوری که در آیات زیادی تصریح شده است.

آنچه به عنوان فنا و زوال دنیا و تشبیه به گیاهی که در اثر باران از زمین سر میزند و بعد رشد میکند، سپس زرد و خشک میشود و تدریجاً از بین میرود گفته شده، در حقیقت برای بالا بردن ارزش انسان است که انسان نباید غایت آمال و منتهای آرزوی خود را امور مادی و آنچه از شئون امور مادی است قرار دهد، مادیات دنیا ارزش این را ندارد که هدف اعلی باشد. این جهت ربطی ندارد به اینکه ما دنیا را در ذات خودش شر و زشت بدانیم.

به همین جهت است که هیچ کس از دانشمندان اسلامی دیده نشده که آن