اختیار خودشان قرار میدهند میگویند تو بیا علم خودت را در خدمت هدفهای ما قرار بده، و چارهای هم ندارد. بهترین مثلش دانشمندان اتم شناس هستند. از اینها بیچارهتر در دنیا وجود ندارد. در هر جای دنیا که یک دانشمند اتم شناس درجه اول پیدا شد، قدرتهای سیاسی آمدند او را زندانی کردند برای اینکه علم را در اختیار آنها قرار دهد و احیاناً دشمن از آن استفاده نکند. یک برنامه میدهند و میگویند روی این برنامه باید عمل بکنی و حق زندگی غیر از این را نداری. دانشمندان درجه اول در هرکجای دنیا باشند اسراری از علوم طبیعی میدانند که دیگران نمیدانند.

ممکن است در شوروی چندین نفر از این دانشمندان باشند که کسی عدد آنها را هم نمیداند، چون این گونه افراد جزء اسرارند. همین تعداد هم ممکن است در آمریکا باشد. برای هریک از اینها دهها نفر مأمور و مراقب وجود دارد که اسرار را به دیگری تحویل ندهند یا یک وقت دیگران اینها را ندزدند. از اینها بیچارهتر در دنیا وجود ندارد، یعنی این آزادی که ما و شما الآن داریم آنها ندارند. حتی با برادر خودش حق ندارد تماس بگیرد، چرا؟ برای اینکه ممکن است یک وقت او بخواهد به برادرش مقداری از این اسرار را تحویل دهد و بعد برادر او برود این اسرار را در اختیار دولت دیگر بگذارد و آن دولت از این لحاظ با این دولت برابر بشود.

پس این چه عصر علمی است؟ عصر علم هست اما نه عصر آزادی علم، بلکه عصر اسارت و بردگی علم؛ عصر اینکه قدرت دیگری غیر از قدرت علم بر اجتماع بشر حکومت میکند و آن قدرت، علما را به عنوان وسیله برای هدفهای خودش استخدام کرده است.

نظریه مدینه فاضله افلاطون

پس اگر ما بگوییم با مقتضیات زمان نباید بهطور دربست هماهنگی کرد، این مخالفت با علم نیست، بلکه به واسطه این نکته است که ما میدانیم هنوز دورهای که در آن دوره علم آزاد باشد، عقل آزاد باشد، دورهای که علم و عقل بر شهوات مردم، بر جاه طلبیهای مردم حکومت بکند نیامده است؛ یعنی هنوز عصری نیامده است که اینشتین حاکم و آمر باشد و روزولت مطیع و مأمور، بلکه عکس است.

افلاطون نظریه معروفی دارد به نام نظریه مدینه فاضله. میگوید دنیا آن روزی به سعادت نائل خواهد شد که حکیمان، زمامداران باشند و زمامداران، حکیمان. تا