خیلی دنبال کردند- و هیچ چیزی به هیچ وجهی و به هیچ وجههای در دو لحظه در یک حال باقی نماند، میان گذشته و آینده هیچ ارتباطی نمیتواند برقرار باشد و هیچ قانونی نمیتواند در عالم باشد. ولی همین عالم با این وجهه متغیری که دارد- که طبیعت وجهه متغیر عالم است- یک وجهه ثابتی هم دارد که نگهدارنده این وجهه متغیر عالم است که اگر آن وجهه ثابت نبود این وجهه متغیر هم وجود نمیداشت.

حکمای اسلامی که حرکت جوهریه را مطرح کردهاند، توجه به وجهه ثابت عالم هم کردهاند. گفتهاند طبیعت متغیر است اما این طبیعت روحی دارد که آن روح همیشه ثابت است. مولوی در همین زمینه اشعاری عالی دارد، میگوید:

در کل جهان یک حقایق ثابتی است و یک وجهه متغیر. در خود ما [همینطور است.] ما اگر یک روح و یک حیات ثابت و یک منش مشخص نمیداشتیم، این پیکر متغیر را هم نداشتیم. اینکه ما ما هستیم، ما همان آدم چهل سال پیش و پنجاه سال پیش هستیم با اینکه تمام این بدن ما چندین بار تغییر کرده و ریخته، قسمتی از آن به صورت ناخن در زباله دان ریخته، قسمتهای دیگرش به صورتهای دیگر، مثلًا سلولهای پوست بدن ما به شکلی مثل پوسته ریخته است و به شکلهای دیگری دفع شده است و آن بدن ده سال پیش ما حالا خدا میداند که در کدام زباله دانیهاست ولی ما ما هستیم، به خاطر آن است که روح ما باقی است. زندگی اجتماعی بشر هم عیناً مانند همان اندام بشر است و مانند همه جهان است، یک روح ثابت دارد و یک پیکر متغیر.

ثبات اخلاق

مثلًا بشر از قدیم الایام نیازمند بوده است به اینکه به غرایز خودش نظام بدهد. دارای غریزه شهوت بوده، دارای غریزه جاه طلبی بوده، دارای غریزه جنسی بوده است، در عین حال دارای غریزه علمی و حس کاوش بوده است، دارای غریزه زیبایی بوده، دارای غریزه نیکی و احسان و اخلاق بوده و دارای غریزه پرستش و تقدیس بوده