که شد.

اعراب به ایران حمله کردند. چرا؟ علت اقتصادی داشته است؟ نه، تاریخ خلاف این را میگوید. تاریخ میگوید جنگ اینها جنگ عقیده بود، جنبه عقیدتی داشت.

خودشان میگفتند باید بت پرستی در دنیا نباشد ولی مذاهب دیگر که مذاهب خداپرستی است آزاد باشد؛ مردمی که در زیر بار حکومتهای خودشان مجبور هستند، آنها هم باید آزاد باشند. گفت ما آمدهایم «لِنُخْرِجَ عِبادَ اللَّهِ مِنْ عِبادَةِ النّاسِ الی عِبادَةِ اللَّهِ» آمدهایم بندگان خدا را از بندگی افراد بشر آزاد کنیم، همه را بنده خدا بکنیم. این جنگ ریشه عقیدتی داشت.

به هر حال این موضوع به این صورت قابل قبول نیست. حالا از اینجا وارد آن مطلبی که خودمان میخواستیم روی آن بحث کنیم میشویم:

سوسیالیسم تخیلی

از نظر کسانی که تاریخ را اینطور مادی تفسیر میکنند، عدالت مفهومی ندارد. شما اگر کلمات خود مارکس و مارکسیستهای واقعی را بخوانید، میبینید اینها با اینکه به قول خودشان طرفدار کارگرند اما هرگز دم از عدالت نمیزنند. میگویند اشتراکیت، اما نه به دلیل اینکه اشتراکیت موافق با عدالت است. کسانی را که طرفدار عدالت هستند از طریق اشتراکیت، تخطئه میکنند و آنها را سوسیالیستهای خیالی مینامند.

معتقد به سوسیالیسمی هستند که منشأش عدالت نیست بلکه منشأش جبر زمان است، یعنی اوضاع اقتصادی جبراً جامعه را سوسیالیستی بکند. میگویند بشر اولیه به اشتراک زندگی میکرده و بعد تحت تأثیر علل اقتصادی افرادی پیدا شدند که توانستند عدهای را دور خود جمع کنند و فئودالیسم به وجود آمد، بعد فرزند دیگری به وجود آمد که همین سرمایه داری باشد. سرمایه داری در اثر تکامل ابزار تولید اساساً نمیتواند باقی بماند و تبدیل به اشتراکیت میشود. و لهذا میگویند اشتراکیت را از طریق علمی جستجو کنید یعنی از طریق جبر زمان، نه اینکه عدالت آن را ایجاب میکند.

ما اکنون نمیخواهیم وارد این بحث بشویم ولی حرف اینها از دو جنبه غلط است. یکی از این نظر که میگویند تکامل ابزار تولید اجباراً بشر را به سوی سوسیالیسم میکشد. اینطور نیست. الآن در دنیا راه حلهایی پیدا شده که