علم، حرکت در درون این خطوط اصلی است. چه زیبا و عالی گفته بوعلی در کتاب نجات آنجا که نیاز انسانها را به شریعت الهی که به وسیله انسانی (نبی) بیان شده باشد، توضیح میدهد. میگوید:

فَالْحاجَةُ الی هذَا الْانْسانِ فی انْ یبْقی نَوْعُ الْانْسانِ وَ یتَحَصَّلَ وُجودَهُ اشَدُّ مِنَ الْحاجَةِ الی انْباتِ الشَّعْرِ عَلَی الْحاجِبَینِ وَ تَقْعیر الْاخْمَصِ مِنَ الْقَدَمَینِ وَ اشْیاءَ اخْری مِنَ الْمَنافِعِ الَّتی لاضَرورَةَ الَیها فِی الْبَقاءِ بَلْ اکثَرُ ما لَها انَّها تَنْفَعُ فِی الْبَقاءِ.

نیاز به نبی و بیانکننده شریعت الهی و ایدئولوژی انسانی در بقای نوع انسان و در رسیدن انسان به کمال وجودی انسانیاش، بسی بیشتر است از نیاز به رویانیدن مو بر ابروان و مقعّر ساختن کف دوپا و منافعی دیگر از این قبیل که صرفاً نافع در بقای نوع انساناند بدون آنکه ضرورت بقای نوع ایجاب کند.

یعنی دستگاه عظیم خلقت که نیازهای کوچک و غیرضروری را مهمل نگذاشته است، چگونه ممکن است ضروریترین نیازها را مهمل بگذارد؟!

اما اگر از دیدی راستین درباره هستی و آفرینش محروم باشیم، باید تسلیم شویم که انسان محکوم به سرگشتگی و گمراهی است و هر طرح و هر ایدئولوژی از طرف انسان سرگشته در این ظلمتکده طبیعت، جز سرگرمی و سردرگمی چیزی نیست.

با بیان فوق همچنان که ضرورت وجود یک مکتب و ایدئولوژی نمایان میشود، ضرورت پیوستن فرد به یک مکتب و ایدئولوژی نیز روشن میگردد.

اما پیوستن یک فرد به یک ایدئولوژی آنگاه صورت واقعی به خود میگیرد که شکل «ایمان» به خود بگیرد، و ایمان حقیقتی است که با زور و به خاطر مصلحت صورتپذیر نیست. با زور میتوان به مطلبی تسلیم شد و گردن نهاد، ولی ایدئولوژی گردننهادنی نیست، ایدئولوژی پذیرفتنی و جذبشدنی است، ایدئولوژی ایمان میطلبد.

یک ایدئولوژی کارآمد، از طرفی باید بر نوعی جهانبینی تکیه داشته باشد که بتواند عقل را اقناع و اندیشه را تغذیه نماید، و از طرف دیگر باید بتواند منطقاً از جهانبینی خودش هدفهایی استنتاج کند که کشش و جذبه داشته باشند. در این