اینگونه اظهارنظرها درباره هستی از «دید ناقص» سرچشمه میگیرد، از آنجا ناشی میشود که هستی در قالب محدود دنیا و طبیعت، محصور فرض شود، اما هستی به دنیا و طبیعتْ محدود و محصور نمیشود؛ دنیا «روز اول» است، روز اول «روز آخر» به دنبال خود دارد؛ دنیا «رفتن» است و آخرت «رسیدن». علی علیه السلام میفرماید: الدُّنْیا دارُ مَجازٍ وَ الْآخِرَةُ دارُ قَرارٍ [1] دنیا خانه عبور و آخرت خانه اقامت است. آخرت است که به دنیا معنی میدهد، زیرا مقصد است که به حرکت و تکاپو معنی و مفهوم میدهد.

اگر جهان آخرت که جهان جاودانگی است نبود، جهانْ مقصد نهایی نداشت که واقعاً مقصد باشد نه «مرحله» و «منزل»، گردش روزگار چیزی از نوع سرگشتگی بود و به اصطلاح قرآن خلقت و آفرینش، «عبث» و «باطل» و «لعب» بود. اما پیامبران آمدهاند که جلو این اشتباه اساسی را بگیرند و ما را به حقیقتی آگاه سازند که ندانستن آن سراسر هستی را در نظر ما پوچ و بیمعنی میکند و اندیشه «پوچی» را در مغز ما رسوخ میدهد. با رسوخ اندیشه پوچی، و به عبارت دیگر با پوچپنداری، خود ما به صورت موجودی پوچ و بیمعنی و بیهدف درمیآییم. یکی از آثار ایمان و اعتقاد به عالم آخرت این است که ما را از پوچپنداری و پوچ بودن نجات میبخشد و به ما و اندیشه و هستی ما معنی میدهد.

«پایان»