پس از توحید معرفی کردهاند، ایمان پیدا میکند. از این رو درجه ایمان هر فرد به حیات اخروی از طرفی بستگی دارد به درجه ایمان او به «اصل نبوت» و صدق گفتار پیامبران، و از طرف دیگر بستگی دارد به اینکه سطح معارف انسان تا چه حد بالا باشد و تصورش از امر معاد و عالم آخرت چه اندازه صحیح و معقول و خردپسند باشد و تصورات جاهلانه و عامیانه در آن راه نیافته باشد.

البته علاوه بر راه وحی الهی که وسیله پیامبران به بشر ابلاغ شده است یک عده راههای دیگر- و لااقل قرائن و علائم دیگر- برای اعتقاد و ایمان به معاد وجود دارد که نتیجه تلاشهای فکری و عقلی و علمی خود بشر است و حداقل، تأییدی برای صحت سخن پیامبران در امر معاد و عالم آخرت شمرده میشود. آن راهها عبارتند از:

1. راه شناخت خدا

2. راه شناخت جهان

3. راه شناخت روح و نفس انسان

ما فعلًا به این راهها که بحث در آنها مستلزم پیش کشیدن یک سلسله بحثهای علمی و فلسفی است کاری نداریم و تنها از طریق وحی و نبوت وارد مطلب میشویم؛ ولی نظر به اینکه در خود قرآن به این راهها تصریح یا اشاره شده است، ما در بخشی که بعداً تحت عنوان «استدلالهای قرآن درباره جهان دیگر» ذکر خواهیم کرد به این راههای سهگانه اشاره خواهیم کرد.

مسائلی که لازم است مورد بحث قرار گیرد تا آنکه مسئله زندگی جاوید و حیات اخروی از نظر اسلام روشن شود امور ذیل است:

ماهیت مرگ

زندگی پس از مرگ

عالم برزخ

قیامت کبری

رابطه و پیوستگی زندگی دنیا با زندگی پس از مرگ

تجسم و جاویدانی اعمال و آثار و مکتسبات انسان

وجوه مشترک و وجوه متفاوت زندگی این جهان و زندگی آن جهان

استدلالهای قرآن درباره جهان دیگر