بعضی مکتبها، مانند مسیحیت، تنها چیزی را که در مواجهه با انسانها اخلاقی میشمارند دعوتهای مسالمتآمیز است، زور را به هر شکل و به هر صورت و در هر شرایطی غیر اخلاقی میشمارند. لهذا در این مذهب دستور مقدس این است که اگر به گونه راستت سیلی زدند گونه چپت را پیش آر و اگر جُبّهات را ربودند کلاهت را هم تسلیم کن. متقابلًا برخی مکتبها مانند مکتب نیچه تنها چیزی را که اخلاقی میداند زور است، زیرا کمال انسان در قدرت است و ابرمرد مساوی است با مقتدرترین مرد. از نظر نیچه اخلاق مسیحیت، بردگی و ضعف و ذلت و عامل اساسی رکود بشریت است.

برخی دیگر اخلاق را وابسته به قدرت و زور میدانند اما هر زوری را اخلاق نمیشمارند. از نظر مارکسیسم زوری که استثمارگر علیه استثمارشده به کار میبرد غیر اخلاقی است چون در جهت حفظ وضع موجود و عامل توقف است، و اما زوری که استثمارشده به کار میبرد اخلاقی است چون در جهت دگرگون شدن جامعه و تحول به مرحله عالیتر است. به عبارت دیگر در نبرد دائمی حاکم بر جامعه که دو گروه با یکدیگر در نبردند، یکی نقش «تز» را ایفا میکند و یکی نقش «آنتیتز» را. زوری که نقش تز را ایفا میکند به دلیل اینکه ارتجاعی است غیر اخلاقی است و زوری که نقش «آنتیتز» را ایفا میکند به دلیل اینکه انقلابی و تکاملی است اخلاقی است. و البته همین نیرو که اکنون اخلاقی است، در مرحله بعد با نیروی دیگری که نقش نفیکننده این را ایفا میکند مواجه میگردد و در آن وقت نقش او ارتجاعی و نقش رقیب تازه نفس اخلاقی خواهد بود. و لهذا اخلاق، نسبی است؛ آنچه در یک مرحله اخلاق است، در مرحله بالاتر و کاملتر ضد اخلاق است.

پس از نظر مسیحیت رابطه مکتب با گروه مخالف (که از نظر مکتبْ ضد تکاملی است) تنها یک رابطه است و آن رابطه دعوتِ مقرون به نرمی و ملایمت است و تنها این رابطه است که اخلاقی است. از نظر نیچه تنها رابطه اخلاقی رابطه قدرتمند با ضعیف است، هیچ چیزی اخلاقیتر از قدرت نیست و هیچ چیزی غیر اخلاقیتر از ضعف نیست یا جرمی و گناهی بالاتر از ضعف وجود ندارد. از نظر مارکسیسم رابطه دو گروه مخالف از نظر پایگاه اقتصادی جز رابطه زور و اعمال قدرت نمیتواند باشد. در این رابطه، اعمال قدرت طبقه استثمارگر به دلیل ضدتکاملی بودن غیر اخلاقی است و اعمال قدرت استثمارشده اخلاقی است. دیگر