اجتماعی- اقتصادی است. به عبارت دیگر همان طور که علت در مرحله واقعیت و ثبوت بر معلول تقدم و اولویت دارد، در مرحله شناخت و اثبات نیز تقدم و اولویت دارد. پس اولویت بنیاد اقتصادی تنها اولویت عینی و وجودی نیست، ذهنی و شناختی و اثباتی نیز هست.

کتاب تجدیدنظرطلبی از مارکس تا مائو در توضیح این مطلب میگوید:

در تحلیل انقلابهای اجتماعی نباید درباره کشمکشهای اجتماعی از روی شکل سیاسی، حقوقی و ایدئولوژیک آنها داوری کرد، بلکه برعکس باید آنها را به وسیله تناقض میان نیروهای مولّد و روابط تولیدی توضیح داد.

مارکس جداً ما را از چنین داوریهایی برحذر میدارد، زیرا اولًا واقعبینانه نیست و معلول یعنی شکلهای سیاسی، حقوقی و ایدئولوژیک را بهجای علت که تناقضها و دگرگونیهای اقتصادی است میگذارد. ثانیاً سطحی است چون به جای نفوذ در اعماق جامعه و جستجوی علل حقیقی، در سطح آن میماند و به آنچه بلافاصله عرضه میگردد اکتفا میکند. ثالثاً وهمی است چون روبناها که به طور کلی ایدئولوژیکاند جز توهم یعنی تصویر نادرست واقعیت نیستند، لکن بهجای موضوع واقعی تحلیلی، تصویر نادرست آن را گرفتن مسلّماً ما را به اشتباه میکشاند [1].

آنگاه از کتاب آثار برگزیده مارکس و انگلس چنین نقل میکند:

همانگونه که درباره یک فرد از روی اندیشهای که نسبت به خود دارد داوری نمیکنند، نباید درباره یکچنین دوران آشفتگی از روی آگاهی که از خویش دارد داوری کرد [1].

مارکس میکوشد نقش آگاهی، اندیشه و تمایل به «نوآوری» را که معمولًا