روحپروری است و موجب بیماری روح و روان میگردد، بر ضد بهداشت و پرورش صحیح جسم نیز هست و منجر به بیماری جسمی میگردد؛ زیرا نفسپروری و شهوتپرستی منجر به افراطکاریها میشود و افراطکاریها منشأ اختلالات اساسی در جهازات بدنی.

پرورش روح

پرورش عقل و فکر و کسب استقلال فکری و مبارزه با اموری که بر ضد استقلال عقل است از قبیل تقلید از نیاکان، از اکابر و چشمپرکنها، از رفتار اکثریت و امثال اینها مورد عنایت شدید اسلام است.

پرورش اراده و کسب مالکیت بر نفس و آزادی معنوی از حکومت مطلقه میلها مبنای بسیاری از عبادات اسلامی و سایر تعلیمات اسلامی است. پرورش حس حقیقتجویی و علمطلبی، پرورش عواطف اخلاقی، پرورش حس جمال و زیبایی، پرورش حس پرستش، هرکدام به نوبه خود مورد توجه عمیق اسلام است.

نقش مؤثر انسان در ساختن آینده خویش

موجودات جهان تقسیم میشوند به جاندار و بیجان. موجودات بیجان هیچ گونه نقشی در ساختن خویش ندارند. آب و آتش و سنگ و خاک بیجاناند و هیچ نقشی در تکوین و یا تکمیل خویش ندارند، بلکه صرفاً تحت تأثیر عوامل خارجی تکوین مییابند و تحت تأثیر همان عوامل احیاناً نوعی کمال کسب میکنند. از این موجودات هیچگونه تلاشی و فعالیتی در جهت ساختن یا پرداختن به خود مشاهده نمیشود. ولی [از] جانداران، مانند گیاه و حیوان و انسان، یک سلسله تلاشها در جهت حفظ و صیانت خود از آفات و در جهت جذب مواد دیگر و در جهت تولید مثل مشاهده میشود.

در گیاهان یک سلسله قوای طبیعی وجود دارد که در ساختن آینده آنها مؤثر است. در گیاه قوّه یا قوّههایی است که مواد را از زمین یا هوا جذب میکند، قوّه یا قوّههایی است که از درون به وسیله مواد جذب شده او را رشد میدهد و قوّه یا قوّههایی است که امکان تولید مثل را فراهم میکند.

در حیوان همه این قوّههای طبیعی بعلاوه یک سلسله قوّههای شعوری از قبیل