قرآن در آیات فراوان به نظر در طبیعت زمین و آسمان دعوت کرده است:

قُلِ انْظُرُوا ما ذا فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ [1].

بگو بنگرید و دقت کنید که چه چیزها در آسمان و زمین هست.

و [2] همچنین به تعقل در تاریخ اقوام گذشته برای آموزش فرا خوانده است:

أَ فَلَمْ یسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَتَکونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یعْقِلُونَ بِها أَوْ آذانٌ یسْمَعُونَ بِها [3].

آیا در زمین سیر نمیکنند (آثار گذشتگان را در زمین مطالعه نمیکنند) تا دلهایی بیابند که با آن بیندیشند و گوشهایی بیابند که با آنها بشنوند؟

و همچنین عقل و مبادی فطری عقلی را معتبر میشناسد و در استدلالهای خود به آنها تکیه میکند:

لَوْ کانَ فِیهِما آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتا [1].

بگو اگر در ایندو (آسمان و زمین/ همه هستی) خدایانی دیگر جز اللَّه میبود، این نظام موجود نبود و تباه شده بود (برهان تمانع).

و یا میگوید:

مَا اتَّخَذَ اللَّهُ مِنْ وَلَدٍ وَ ما کانَ مَعَهُ مِنْ إِلهٍ إِذاً لَذَهَبَ کلُّ إِلهٍ بِما خَلَقَ وَ لَعَلا بَعْضُهُمْ عَلی بَعْضٍ سُبْحانَ اللَّهِ عَمَّا یصِفُونَ [2].