عجیب این است که کلام خود پیغمبر- که قرآن بر زبان او جاری شده است- با قرآن متفاوت است. از رسول اکرم سخنان زیادی به صورت خطبه، دعا، کلمات قصار و حدیث باقی مانده است و در اوج فصاحت است، اما به هیچ وجه رنگ و بوی قرآن ندارد. این خود میرساند که قرآن و سخنان فکری پیغمبر از دو منبع جداگانه است.

علی علیه السلام از حدود ده سالگی با قرآن آشناست؛ یعنی سن علی در این حدود بود که اولین آیات قرآن بر پیغمبر اکرم نازل شد و علی مانند تشنهای که به آب زلال برسد آنها را فرا میگرفت و تا آخر عمر پیغمبر در رأس کاتبان وحی قرار داشت.

علی حافظ قرآن بود و همیشه قرآن را تلاوت میکرد؛ شبها که به عبادت میایستاد با آیات قرآن خوش بود. با این وضع اگر سبک قرآن قابل تقلید میبود، علی با آن استعداد بینظیر در سخنوری و فصاحت و بلاغت که بعد از قرآن نظیری برای سخنش نمیتوان یافت، میبایست تحت تأثیر سبک قرآن از سبک قرآن پیروی کند و خود به خود خطابههایش به شکل آیات قرآن باشد، اما میبینیم سبک قرآن با سبک علی کاملًا متفاوت است.

آنگاه که علی در ضمن خطابههای غرّا و فصیح و بلیغش آیهای از قرآن میآورد کاملًا متمایز است و ستارهای را ماند که در مقابل ستارگان دیگر درخشش فوقالعاده دارد.

قرآن موضوعاتی را که معمولًا زمینه هنرنمایی بشر در سخنسرایی است و افراد بشر اگر بخواهند هنر سخنوری خویش را بنمایانند آن زمینهها را انتخاب میکنند و سخن خویش را با پیش کشیدن آنها زیبا میسازند، از فخر، مدح، هجو، مرثیه، غزل و توصیف زیباییهای طبیعت، مطرح نکرده و درباره آنها داد سخن نداده است؛ موضوعاتی که قرآن طرح کرده همه معنوی است، توحید است، معاد است، نبوت است، اخلاق است، احکام است، مواعظ است، قصص است، و در عین حال در حد اعلای زیبایی است.

هندسه کلمات در قرآن بینظیر است؛ نه کسی توانسته یک کلمه قرآن را پس و پیش کند بدون آنکه به زیباییهای آن لطمه وارد سازد و نه کسی توانسته است مانند آن بسازد. قرآن از این جهت مانند یک ساختمان زیباست که نه کسی بتواند با جابجا کردن و تغییر دادن، آن را زیباتر کند و نه بتواند بهتر از آن و یا مانند آن را