6. جهان بشریت دو دوره اساسی دارد: دوره هدایت وحی، و دوره هدایت تعقل و تفکر در طبیعت و تاریخ. هرچند در جهان قدیم چند دستگاه بزرگ فلسفی (از قبیل یونان و روم) وجود داشته اما ارزش چندانی نداشته و بشریت هنوز در دوره کودکی بسر میبرده است. میگوید:

شک نیست که جهان قدیم در زمانی که انسان در مقایسه با حال حاضر حالت بدوی داشت و کمابیش تحت فرمان تلقین بود چند دستگاه بزرگ فلسفی ایجاد کرده بود، ولی نباید فراموش کنیم که این دستگاهسازی در جهان قدیم کار اندیشه مجرد بوده که نمیتوانسته است از طبقهبندی معتقَدات دینی مبهم و سنتها آنسوتر رود و هیچ نقطه اتکایی درباره اوضاع عینی زندگی برای ما فراهم نمیآورد [2].

7. پیامبر اکرم که پیامبری به او پایان رسیده، هم به جهان قدیم تعلق دارد و هم به جهان جدید. از جهت منبع الهامش که وحی است- نه مطالعه تجربی طبیعت و تاریخ- به جهان قدیم تعلق دارد و از جهت روح تعلیماتش که دعوت به تفکر و تعقل و مطالعه طبیعت و تاریخ است و با تولد این امورْ کار وحی متوقف میشود، به جهان جدید تعلق دارد. میگوید:

پس چون به مسئله از این لحاظ نظر شود، باید گفت که چنان مینماید که پیغمبر اکرم میان جهان قدیم و جهان جدید ایستاده است. تا آنجا که به منبع الهام وی مربوط میشود به جهان قدیم تعلق دارد و آنجا که روح الهام وی در کار میآید متعلق به جهان جدید است. زندگی در وی منابع دیگری از معرفت [2] را اکتشاف میکند که شایسته خط سیر جدید آن است. ظهور و ولادت اسلام، ظهور و ولادت عقل برهانی استقرایی است. رسالت با ظهور اسلام، در نتیجه اکتشاف ضرورت پایان یافتن خود رسالت، به حد کمال