اگر تقاضای معجزات به منظور دیگری جز جویندگی حقیقت صورت میگرفت- مثلًا به صورت «معامله» پیشنهاد میشد که اگر فلان کار را بکنی ما در عوضْ دعوت تو را میپذیریم- پیامبران از انجام آن استنکاف میکردند. قرآن کریم معجزات زیادی برای پیغمبران نقل کرده است از مرده زنده کردن و بیمار لاعلاج را شفا دادن تا در گهواره سخن گفتن و عصا را تبدیل به اژدها کردن و از نهان و آینده خبر دادن.

2. عصمت

از جمله مختصات پیامبران «عصمت» است. عصمت یعنی مصونیت از گناه و از اشتباه؛ یعنی پیامبران نه تحت تأثیر هواهای نفسانی قرار میگیرند و مرتکب گناه میشوند و نه در کار خود دچار خطا و اشتباه میشوند. برکناری آنها از گناه و از اشتباه، حدّ اعلای قابلیت اعتماد را به آنها میدهد. اکنون ببینیم این مصونیت به چه صورت است؟ آیا مثلًا به این صورت است که هروقت میخواهند مرتکب گناه یا اشتباه شوند یک مأمور غیبی میآید و مانند پدری که مانع لغزش فرزندش میشود جلوی آنها را میگیرد؟ و یا به این صورت است که پیامبران سرشت و ساختمانشان طوری است که نه امکان گناه در آنهاست و نه امکان اشتباه، آنچنان که مثلًا یک فرشته زنا نمیکند به دلیل اینکه از شهوت جنسی خالی است و یا یک ماشین حساب اشتباه نمیکند به دلیل اینکه فاقد ذهن است؟ و یا اینکه گناه نکردن و اشتباه نکردن پیامبران معلول نوع بینش و درجه یقین و ایمان آنهاست؟ البته تنها همین شق صحیح است. اکنون هریک از این دو مصونیت را جداگانه ذکر میکنیم.

اما مصونیت از گناه: انسان یک موجود مختار است و کارهای خویش را بر اساس منافع و مضارّ و مصالح و مفاسدی که تشخیص میدهد انتخاب میکند؛ از این رو «تشخیص» نقش مهمی در اختیار و انتخاب کارها دارد؛ محال است که انسان چیزی را که بر حسب تشخیص او مفید هیچگونه فایدهای نیست و از طرف دیگر زیان و ضرر دارد انتخاب کند؛ مثلًا انسان عاقل علاقهمند به حیات، دانسته خود را از کوه پرت نمیکند و یا زهر کشنده را نمینوشد.

افراد مردم از نظر ایمان و توجه به آثار گناهان متفاوتاند؛ به هر اندازه که ایمانشان قویتر و توجهشان به آثار گناهان شدیدتر باشد، اجتنابشان از گناه بیشتر