لا شَرِیک لَهُ وَ بِذلِک أُمِرْتُ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِینَ [1].

روی دل و چهره قلب خود را حقگرایانه به سوی حقیقتی کردم که ابداعکننده همه جهان عِلوی و سِفلی است؛ هرگز جزء مشرکان نیستم ...

همانا نمازم، عبادتم، زیستنم و مردنم برای خداوند، پروردگار جهانهاست.

او را شریکی نیست. به این فرمان داده شدهام و من اولین تسلیمشدگان به حق هستم.

این توحید ابراهیمی، توحید عملی اوست. کلمه طیبه «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ» بیش از هر چیزی ناظر بر توحید عملی است؛ یعنی جز خدا شایسته پرستش نیست.

انسان و رسیدن به یگانگی

مسئله به یگانگی رسیدن واقعیت وجودی انسان در یک نظام روانی و در یک جهت انسانی و تکاملی و همچنین رسیدن جامعه انسان به یگانگی و یکپارچگی در یک نظام اجتماعی هماهنگ تکاملی، و متقابلًا مسئله تجزیه شخصیت فردی انسان به قطبهای مختلف و قطعه قطعه شدن واقعیت وجودی او به بخشهای ناهماهنگ و تجزیه جامعه انسان به «من» ها و به گروهها و طبقات متضاد و متناقض و ناهماهنگ، مسائلی هستند که همواره اندیشهها را به خود معطوف داشتهاند. چه باید کرد که شخصیت انسان از جنبه روانی و از نظر اجتماعی در یک جهت انسانی و تکاملی به یگانگی و وحدت (توحید) برسد؟ در اینجا سهگونه نظریه است:

ماتریالیستی، ایدهآلیستی، رئالیستی.

الف . نظریه ماتریالیستی

این نظریه که تنها به ماده میاندیشد و برای روان هیچگونه اصالتی قائل نیست، مدعی است آنچه فرد انسان را از جنبه روانی و جامعه انسان را از نظر اجتماعی تجزیه و متلاشی میکند و به صورت قطبهای ناهماهنگ در میآورد، تعلق اختصاصی اشیاء به انسان (مالکیت) است. این، اشیاء هستند که با تعلق اختصاصی