باری، در زمینه اهل بدعت حدیثی داریم که در ضمن آن آمده است که هر گاه اهل بدعت را دیدید «فَباهِتوهُمْ» [1]. «باهِتوهُمْ» از مادّه «بَهَتَ» است و این مادّه در دو مورد به کار برده میشود: یکی در مورد مبهوت کردن، محکوم کردن و متحیر ساختن (که در خود قرآن آمده است که حضرت ابراهیم با آن جبّار زمان خودش که مباحثه کرد، در نهایت امر «فَبُهِتَ الَّذی کفَرَ» [2] او در مقابل منطق ابراهیم درماند، مبهوت شد، محکوم شد، مفتضح شد) و دیگر در مورد بهتان یعنی دروغ جعل کردن که میدانیم در آیه «سُبحانَک هذا بُهْتانٌ عَظیمٌ» [3]، بهتان عظیم یعنی دروغ بزرگ. شیخ انصاری تصریح میکند که معنای اینکه اگر با اهل بدعت روبرو شدید «باهِتوهُمْ» یعنی با منطقی قوی با آنها روبرو شوید، مبهوتشان کنید آنچنانکه ابراهیم با جبّار زمان خودش نمرود مباحثه کرد و مبهوتش نمود (فَبُهِتَ الَّذی کفَرَ). بر اهل بدعت با منطق وارد بشوید تا مردم بفهمند اینها اهل بدعت هستند و دروغ میگویند. با آنها مباحثه کنید و محکومشان نمایید.

عدهای آمدهاند از این حدیث اینطور استفاده کردهاند که اگر اهل بدعت را دیدید، دیگر دروغ گفتن جایز است؛ هر نسبتی میخواهید، به اینها بدهید، هر دروغی میخواهید ببندید؛ یعنی برای کوباندن اهل بدعت که یک هدف مقدس است، از این وسیله نامقدس یعنی دروغ بستن استفاده کنید، که این امر دایرهاش وسیعتر هم میشود. آدمهای حسابی هرگز چنین حرفی را نمیزنند. آدمهای ناحسابی گاهی دنبال بهانهاند.

مکائد نفس عجیب است! مکرهای نفس امّاره عجیب است! انسان گاهی نفسش آنچنان مکر میکند که خودش هم نمیفهمد. مثلًا شب ولادت پیغمبر است، میخواهد جشن بگیرد، شب سرور است، حالا که شب سرور است فسق و فجور بجا میآورد و میگوید شب سرور است، شب ولادت پیغمبر، مگر اشکال دارد؟! من به خاطر پیغمبر چنین کاری میکنم!.

داستانی است مربوط به آن زمانی که یک «شاهی» ارزش داشت. گفتند یک نفر رفت دم دکان عرق فروشی و به فروشنده گفت: یک شاهی عرق بده. عرق فروش