نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 14 صفحه : 255
«اطلاعاتی که راجع به جامعه ایرانی میتوانیم از منابع قدیمه استخراج کنیم، هر چند ناقص و پراکنده است ولی ما را با یک جامعه آشنا میکند که نیروی ذاتی و استحکام باطنی آن مبتنی بر علائق عمیق و عتیقی بود که راجع به پیوند خلل ناپذیر دودمانی داشت. قوانین را برای پاسبانی خانواده (خون نژاد) و دارایی (مالکیت) وضع کرده بودند و به این وسیله میخواستند امتیاز طبقات را با دقت هرچه تمامتر حفظ کنند ...» [1]
کریستن سن در فصل هشتم کتاب خویش نیز نمونهها و دلایل و قرائنی برای زندگی خشن طبقاتی آن روز ذکر میکند [2] دومزیل نیز در مقالهای تحت عنوان «طبقات اجتماعی ایران قدیم» توضیحاتی در این زمینه داده است [3] مسأله تعلیمات عمومی و روحانیت دینی که با هم مربوط بودهاند وضع خاصی داشته است.
سعید نفیسی میگوید:
«در این دوره طبقه روحانیان در ایران برتری کامل در همه شؤون اجتماعی داشتند. روحانیان به سه دسته تقسیم میشدند: نخست موبدان بودند ... سرکرده موبدان به عنوان موبدان موبد یا موبد موبدان در پایتخت، اول شخص مملکت و دارای اختیارات نامحدود بوده است ... پس از موبدان طبقه هیربدان بودند که قضاوت و تعلیم و تربیت فرزندان، سپرده به ایشان بوده است، و در این دوره تعلیم و تربیت و فراگرفتن علوم متداول انحصار به موبدزادگان و نجیب زادگان داشته و اکثریت نزدیک به اتفاق فرزندان ایران از آن محروم بودهاند. پس از هیربدان، طبقه آذربدان بودند که حکم متولیان و خادمان آتشکدهها و موقوفات بسیار آنها را داشتهاند و وظیفه ایشان نخست نگهداری آتشهای مقدس هر آتشکدهای و سپس شستشو و پاکیزه نگاهداشتن محوطه آتشکده و اداره کردن مراسم دینی مانند نمازها و جشنهای کستی بندان برای کودکان و زناشوییها و مراسم
[1]. همان، ص 359.[2]. رجوع شود به صفحات 388 و 390 و 425 و 426 و 532 همان کتاب.[3]. کتاب تمدن ایرانی، ص 51- 56.
نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 14 صفحه : 255