تا حدی که ممکن بود در نگهداری آن کوتاهی نکردند. یزدگرد سوم پس از شکست نهاوند، خود بشخصه آتش مقدس ری را که مخصوصاً محترم شمرده میشد برگرفته به مرو برد. اگر هم «ایرانشاه» پس از ورود مهاجرین در «سنجان» در سال 716 برپاشده باشد باز 1230 سال از عمرش میگذرد و هماره پریشانی و سرگشتگی خواستارانش را در کشور بیگانه نگران بود، ولی در کشاکش روزگار رنگ سرخ خویش نباخته، یاران را با زبان گرم به پایداری و دلگرمی پند همی داد. پس از شکست سنجان در جایی که بیشتر اقامت نموده نوساری است که مدت 235 سال در آنجا بود. فقط دو سال، از سال 1733 تا 1736 در سورت (خاموشی و سردی) به سر برد ... اینک 204 سال است که در این ده استقرار یافته است.

هزاران تن زردشتی از دستور و موبد و هیربد و بهدین دور آن را گرفتهاند.

زرتشتیان ایران و پارسیان هندوستان نیز به زیارت آن میروند. مخصوصاً ماههای اردیبهشت و آذرماه اوقات زیارت آنجاست. از سرای این «ایران خدیو» (یعنی آتشکده ایرانشاه) در بامداد و نیمروز و شام سرود اوستا از موبدان سفیدپوش بلند است. ایرانشاه با صدها خدّام خود یادآور آتشکدههای شیز و ری و استخر با فرّوشکوه ساسانیان است.» [1]

هیچ کس باور میکند که در این قرن مردی که مدعی مقام استادی دانشگاه است، تا این حد تجاهل کند؟ نمیدانم جهالت است یا تجاهل؟ اما روی استعمار سیاه با دست پروردگانش.

مزدَیسنا و ادب پارسی

آقای دکتر محمد معین، عفی اللَّه عنه و عافاه [2]، کتابی به همین نام و عنوان