با شریعت دانستهاند.» [1]

آقای یاسمی ضمناً میخواهد مدعی شود که ممنوعیت دفن اموات در آیین زردشتی در دوره هخامنشی نیز سابقه دارد.

ثنویت زردشتی

آیا ایران مقارن ظهور اسلام ثنوی بوده است؟ مهمترین پاسخ درباره نظام فکری و اعتقادی ایرانیان (البته منهای یهودیان و مسیحیان و بودائیان ایران که مجموعاً در اقلیت بودند) پاسخ همین پرسش است. قبلًا باید ببینیم در دورههای قبل، ایران از این لحاظ چه وضعی داشته است. در فصلهای پیش راجع به دورههای قبل از زردشت بحث کردیم. معلوم شد که حتی در دورههای طبیعت پرستی و رب النوع پرستی عقیده ثنوی در روح مردم آریا رسوخ داشته است، و به قول دومزیل: «اعتقاد به ثنویت از خصوصیات طرز تفکر ایرانی است». عمده این است و مخصوصاً باید بدانیم که خود زردشت که اصلاحاتی در عقاید آریاییها به عمل آورد، چگونه تفکری در این زمینه داشته است؟ آیا موحد بوده یا ثنوی؟.

اگر اوستا ی ساسانی را ملاک قرار دهیم، شک نیست که زردشت ثنوی بوده است، ولی همچنانکه قبلًا گفتیم محققان تنها قسمت مختصر «گاتها» را قدیمی و از آنِ زردشت میدانند و قسمتهای دیگر را الحاقی میشمارند. مندرجات گاتها هر چند صراحت تمام ندارد ولی به توحید از ثنویت نزدیکتر است.

توحید مراتبی دارد: توحید ذات، توحید صفات، توحید افعال، توحید در عبادت.

«توحید ذات» عبارت است از بیمانندی ذات حق از لحاظ وجوب وجود و قِدَم ذاتی و استقلال و لایتناهی بودن. همه ماسوا اعم از مجرد و مادی ممکن بالذات و حادث بالذات است و قائم به او و محدود است:«لَیسَ کمِثْلِهِ شَی ءٌ» [2]، «وَلَهُ الْمَثَلُ الْأَعْلی» [3].