تفسیر اول : ترکیب تز و آنتی تز

این مثلث به این شکل است که: هر چیزی یک حالت اثباتی دارد یا به تعبیر هگل حالت تصدیق دارد و به وجود خود اعتراف میکند، و یک مرحله انکاری دارد که همان مرحله بیگانه شدن با خود است که خود، خود را انکار میکند، و یک مرحله سومی دارد که میشود گفت مرحله بازگشت به خود است در سطحی بالاتر.

این مطلب یک وقت اینجور تفسیر میشود که: هر چیزی که مرحله تصدیق اولین مرحله آن است، بعد به مرحله انکار که میرسد به این معناست که شئ در درون خودش تجزیه میشود به تصدیقی و انکاری، یعنی انکار خودش در درون خودش ایجاد میشود و رشد میکند، ضد خودش ایجاد میشود و رشد میکند، ضد خودش را میآفریند، یا به تعبیر هگل ضدش از آن انتزاع میشود؛ و بعد ضد شئ که نافی آن است با منفی ترکیب میشود و بعد از مرحله نفی، یک نوع مرحله بازگشت به اثبات پیدا میشود. پس سه مرحله داریم: مرحله اثبات اولی، مرحله نفی، و یک مرحله سومی که آن را مرحله نفی نفی و اثبات در سطح بالاتر مینامیم.

باز این مرحله اثبات به نوبه خودش، خودش را تصدیق میکند و حالت اثباتی پیدا میکند و همینکه جنبه اثباتی پیدا کرد نفی خودش را برمیانگیزد و بعد از این نفی اثبات دیگری پیدا میشود، که در هر پنج حلقهای که داشته باشیم دو مرحله دیالکتیکی پیدا میشود و قهراً یک در میان هم خواهد بود. مثلًاً الف تز است و ب آنتیتز و ج سنتز. این الف که تز است، دیگر هیچگاه آنتیتز نیست، تز است به طور مطلق، و ب آنتیتز است به طور مطلق، و ج هم سنتز ایندوست. البته سنتز بودن نسبی است، نسبت به اینها سنتز است و نسبت به مرحله بعد تز است، ولی هیچگاه آنتیتز نخواهد بود. این مراحل همینطور یک در میان طی میشود تا به قول هگل برسد به آن چیزی که خودش دلیل خودش است نه اینکه دلیل باشد به چیز دیگری، که به حساب او میشود ذات واجب الوجود.

از نظر هگل دستگاه دیالکتیک اول و آخر دارد، چون اولین مقوله و آخرین مقوله دارد که دلیل بودنش به ذات خودش است و دلیل بودنش به چیز دیگری نیست، و دیالکتیک به همینجا پایان میپذیرد؛ و یک جهت اختلاف میان هگل و مادیین همین