عبارت دیگر: جحود این است که فکر و اندیشه به واسطه دلیل و منطق تسلیم گردد و حقیقت از نظر عقل و چراغ اندیشه روشن گردد، اما روح و احساسات خودخواهانه و متکبّرانه سرباز زند و تسلیم نشود. روح کفر، ستیزه جویی و مخالفت ورزی با حقیقت در عین شناخت حقیقت است. قبلًا، آنجا که درباره مراتب تسلیم بحث کردیم توضیحاتی راجع به این حالت دادیم. اکنون به مناسبت بحث از «آفت زدگی» توضیح بیشتری میدهیم:

امیر المؤمنین علی (ع) در تعریف اسلام میفرماید:

الاسلام هو التّسلیم [1].

«اسلام یعنی تسلیم حقیقت بودن».

یعنی در جایی که منافع شخص، تعصّب شخص، عادت شخص در مقابل حقیقت قرار میگیرد، آدمی خود را تسلیم حقیقت کند و از هر چه جز حقیقت است صرف نظر کند.

جحود یعنی حالت کافرماجرایی، آنچنان حالتی که ابو جهل داشت، میدانست که پیغمبر اکرم (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) در دعوی نبوّت راستگو است ولی چون حالت کافر ماجرایی داشت ایمان نمیآورد. گاهی شنیده میشود که اشخاصی میگویند ما حاضر هستیم به جهنم برویم ولی این کار را نکنیم، یعنی اگر این مطلب حقیقت هم باشد ما حاضر نیستیم بپذیریم. تعبیرهای دیگر از قبیل «سرقوز افتادن»، «یکدنده بودن» و امثال اینها همه مبین همین صفت «جحود» است. قرآن کریم وجود این صفت زشت را در برخی از افراد، بسیار عالی مجسّم کرده است؛ میفرماید:

و اذ قالوا اللّهمّ ان کان هذا هو الحقّ من عندک فامطر علینا حجارة من السّماء اوائتنا بعذاب الیم [2].

«و زمانی که گفتند خدایا اگر این حق است و از جانب تو است، پس، از آسمان سنگی بر سر ما بیفکن یا عذابی دردناک بر ما وارد ساز.»

قرآن چه تابلویی را مجسم کرده است! چگونه با نقل یک جمله، روان بیمار برخی از افراد بشر را نشان میدهد!