«روزی که مال و پسران به درد انسان نمیخورند جز اینکه کسی با قلب سالم نزد خدا بیاید.»

مراتب تسلیم

اساسیترین شرط سلامت قلب، تسلیم بودن در مقابل حقیقت است. تسلیم سه مرحله دارد: تسلیم تن، تسلیم عقل، تسلیم دل.

زمانی که دو حریف با یکدیگر نبرد میکنند و یکی از طرفین احساس شکست میکند ممکن است تسلیم گردد. در این گونه تسلیمها، معمولا حریف مغلوب دستهای خود را به عنوان تسلیم بالا میکند و از ستیز و جنگ باز میایستد و در اطاعت حریف درمیآید یعنی هر طوری که حریفش فرمان دهد عمل میکند.

در این نوع از تسلیم، تن و جسم تسلیم میشود اما فکر و اندیشه تسلیم نمیگردد، بلکه مرتبا در فکر تمرّد است، دائما میاندیشد که چگونه ممکن است فرصتی بدست آورد تا دوباره بر حریف چیره گردد. این وضع عقل و فکر او است و از لحاظ عواطف و احساسات نیز دائما به دشمن نفرین میفرستد. اینگونه از تسلیم که تسلیم بدن است منتهای قلمروی است که زور میتواند تسخیر کند.

مرحله دیگر تسلیم، تسلیم عقل و فکر است. قدرتی که میتواند عقل را تحت تسلیم درآورد قدرت منطق و استدلال است. در اینجا از زور و بازو کاری ساخته نیست. هرگز ممکن نیست که با کتک زدن، به یک دانش آموز فهمانید که مجموع زوایای مثلث برابر با دو قائمه است. قضایای ریاضی را با استدلال باید ثابت کرد و راهی دیگر ندارد. عقل را فکر و استدلال، تسخیر و وادار به تسلیم میکند. اگر دلیل کافی وجود داشته باشد و بر عقل عرضه شود و آن را فهم کند، تسلیم میگردد ولو آنکه همه زورهای جهان بگوید تسلیم نباش.

معروف است وقتی که گالیله را به خاطر اعتقاد به حرکت زمین و مرکزیت خورشید شکنجه میدادند وی از بیم اینکه او را آتش بزنند از عقیده علمی خود اظهار توبه کرد، در همان حال روی زمین چیزی مینوشت، دیدند نوشته است:

«با توبه گالیله زمین از گردش خود باز نمیایستد».