طوسی، در یک رباعی عالی، فلسفه مرگ را بیان کرده است؛ میتوان آن را پاسخی به رباعی معروف خیام دانست؛ و شاید این رباعی در جواب آن رباعی است. رباعی منسوب به خیام این است:

بابا افضل میگوید:

در این رباعی، جسم انسان، همچون صدفی دانسته شده که گوهر گرانبهای روح انسانی را در دل خود میپروراند. شکستن این صدف، زمانی که وجود گوهر کامل میگردد، ضرورت دارد تا گوهر گرانقدر از جایگاه پست خود به مقام والای کله گوشه انسان ارتقاء یابد. فلسفه مرگ انسان نیز این است که از محبس جهان طبیعت به فراخنای بهشت برین که به وسعت آسمانها و زمین است منتقل گردد و در جوار ملیک مقتدر و خدای عظیمی که در تقرّب به او هر کمالی حاصل است، مقام گزیند؛ [1] و این است معنای:

انّا للّه و انّا الیه راجعون [2].

«ما متعلّق به خداییم و ما به سوی وی بازگشت داریم».

ایراد «چرا میمیریم؟» و پاسخ آن، به صورت نغزی در یکی از داستانهای مثنوی آمده است: