دشمنان عقل

در تجربیات و مشاهدات روزانه خود میبینیم که بسیاری از چیزها جلو تأثیر بسیاری از چیزهای دیگر را میگیرند و اثر آنها را خنثی میکنند. ممکن است مثلًا دارویی اثری داشته باشد و دارویی دیگر اثر آن را خنثی کند و جلو تأثیراتش را بگیرد. ممکن است یک چیز سمّیت داشته باشد و یک چیز دیگر مانع تأثیر این سم گردد. عیناً مانند این است که همواره جنگی و کشمکشی میان اجزای این جهان برقرار باشد:

بعضی از مفکرین جهان مبالغه کرده و ادعا کردهاند که قانون اصلی و اولی جهان جنگ و نزاع و تصادم و تزاحم است؛ هر موجودی میخواهد اثر موجود دیگر را خنثی کند. البته این نظر بسیار مبالغه آمیز است ولی