اگر توريه در شکلی که بعضی از مردم عمل میکنند- نه در آن موردی که من گفتم- راست [و درست] باشد ما خدا را بيچاره کردهايم يعنی کار خودمان را کردهايم، از قانون هم فرار کردهايم.

اگر اين رباهايی که ما میخوريم و شکل شرعی به آن میدهيم واقعاً درست باشد خدا و قرآن را بيچاره کردهايم. اينهمه حرفهايی که قرآن راجع به ربا گفته است:لاتَظْلِمونَ وَ لاتُظْلَمونَ [1] و ... اگر اين قضايا با اين کلاههای شرعی درستشدنی باشد ما خدا را خوب بيچاره کردهايم؛ يعنی برخلاف آنچه که او میخواسته نشود، راه برايش پيدا و کار خودمان را کردهايم، حرف هم نتوانسته به ما بزند؛ اين به معنای بيچاره شدن خداست. ولی خدا را نمیشود بيچاره کرد، سر خدا هم نمیشود کلاه گذاشت.وَ انّا ظَنَنّا انْ لَنْ نُعْجِزَ اللَّهَ فِی الْارْضِ. روح قضيه برمیگردد به اينکه ديگر يقين کرديم که سر خدا نمیشود کلاه گذاشت؛ يعنی ای بشر! شما هم مثل اينها گاهی میخواهيد سر خدا کلاه بگذاريد، بدانيد که سر خدا نمیشود کلاه گذاشت.

وَ لَنْ نُعْجِزَهُ هَرَباً همچنين نمیتوانيم با فرار بيچارهاش کنيم، از قانون خدا فرار کنيم که اساساً مصداق آن نباشيم. مثل اينکه انسان میداند که اگر فلان چيز را ببيند برايش تکليف ايجاد میشود؛ میگويد اگر من فلان موضوع را ببينم و نکنم که خلاف شرع است؛ چشمانم را میبندم که نبينم. با اين «چشمانم را ببندم تا نبينم» ديگر من فرار کردم و تکليف ندارم چون من چشمهايم را بستم که اصلًا نبينم. يک وقتی با يکی از دوستان داشتيم در خيابان میگذشتيم؛ تابلوهايی را ديدم که علائمی در آنها بود. من به او گفتم اينکه میبينی

[1]. بقره/ 279.