خودش میترسد که نکند يک وقت تخطی کند. اين، جنبه انسانی قضيه و به اصطلاح جنبه يَلِیالنفسی آن.

اما جنبه الهی و يَلِیالرّبی قضيه. در جنبه يلیالربی، انسان بايد اينقدر عرفان داشته باشد که [بداند] هرچه از ناحيه خدا به انسان میرسد فضل است. خدا هرگز به عدلش با هيچکس عمل نمیکند، با همه با فضلش رفتار میکند. اگر با عدلش بخواهد رفتار کند يک نفر از خدا طلبکار نمیشود. پس هرچه هست فضل اوست.

يک وقت میگوييم خداوند هرگز ضد عدل عمل نمیکند، اگر ضد عدل عمل کند که ظالم است؛ بنابراين من به عدلش میچسبم. جواب اين است اگر به عدلش رفتار کند کلاه همه پس معرکه است، پس باز فضل اوست. فضل را کسی نمیتواند بر خدا حتم کند که حتماً فضلت بايد باشد. لذا خصلت مؤمن اين است که همانطوری که رجاء و اميدش را به رحمت حق از دست نمیدهد خوفش را هم از رحمت حق از دست نمیدهد. مؤمنترين مؤمنها، هم به رحمت حق اميدوارتر از همه مردم است و هم از عذاب پروردگار ترسناکتر است؛ مثل خود علی عليه السلام. اين است که فرمود:وَ الَّذينَ هُمْ مِنْ عَذابِ رَبِّهِمْ مُشْفِقونَ.انَّ عَذابَ رَبِّهِمْ غَيْرُ مَأْمونٍ.

حفظ دامن

وَ الَّذينَ هُمْ لِفُروجِهِمْ حافِظونَ. مثالی از شهوات انسان ذکر کرده است، از آن چيزی که قويترين و نيرومندترين شهوتها و ميلها در انسان تشخيص داده شده است و آن شهوت دامن است: و آنان که دامنهای خودشان را از آلودگی حفظ میکنند. پيغمبر فرمود: هرکسی که از شر سه شهوتِ خودش محفوظ بماند از همه شرور محفوظ مانده است: زبان، شکم و دامن. برخی شهوتها شهوتهای زبانی است يعنی شهوتهای گفتنی است. غيبت