آزمند هستند و دائماً میخواهند جمع کنند اما متقابلًا بخشنده هم هستند. ولی «شحیح» به آدمی میگویند که هر دو را با هم جمع کرده باشد، هم آزمند است و دائماً میخواهد جمع کند و هم آنچه را که دارد حاضر نیست به هیچ قیمتیجود کند. این دیگر بدترین صفتها در مورد مال و ثروت است.

رسول اکرم صلی الله علیه و آله در دوره اسلام در حال طواف بودند. مردی را دیدند که در حال طواف چنین دعا میکند: خدایا مرا بیامرز اگرچه میدانم که مرا نمیآمرزی! فرمودند: چرا خدا تو را نیامرزد؟ عرض کرد: یا رسولاللَّه! گناه من خیلی زیاد است.

از کوهها و از زمین و از آسمان هم بیشتر است. فرمودند: آیا گناه تو از خدا هم بزرگتر است؟ گناه تو از خدا که دیگر بزرگتر نیست؛ گناهت چیست؟ گفت: یا رسولاللَّه! من آدمی هستم که اگر کسی سراغ من بیاید و از من یک درهم بخواهد جان من میخواهد بیرون بیاید؛ اگر بفهمم کسی از من چیزی میخواهد اینچنین ناراحت میشوم. فرمود: دور شو، آیا نمیدانی کسی که اینچنین باشد بوی بهشت را نمیشنود؟ آیا این آیه قرآن را نشنیدهای:«وَ مَنْ یوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَاولئِک هُمُ الْمُفْلِحونَ»؟

تعبیر قرآن را ببینید. شح را برای انسان به منزله یک دشمن تلقی کرده است.

قبلًا خواندیم:«إنَّ مِنْ أَزْواجِکمْ وَ أوْلادِکمْ عَدُوّاً لَکمْ» برخی از همسران و فرزندان شما دشمنان شما هستند، و بعد خداوند چنین فرمود:«إنَّما امْوالُکمْ وَ أوْلادُکمْ فِتْنَةٌ». در اینجا دیگر ازواج ذکر نشده است. اولاد دو بار، ازواج یک بار و اموال هم یک بار ذکر شده است. در آیه مورد بحث میفرماید:«وَ مَن یوقَ شُحَّ نَفْسِهِ». شُح باز مربوط به مال است. هر کسی که نگهداشته بشود از شر شح، یعنی از این دشمن. میبینیم شح که صفتی مربوط به مال است مانند یک دشمن تلقی شده است. نتیجه این