روز را میآورد، روز را میبرد شب را میآورد. البته بردن شب و روز به همین است که زمین ما را یک کره گردان قرار داده، کرهای که علاوه بر این که در یک حرکت سالیانه سیصد و شصت و پنج روزه به دور کره خورشید میچرخد، خودش هم دائماً به دور محور خودش میچرخد. مثَل زمین، درست مثَل سیبی است که انسان به هوا پرتاب کند ولی طوری پرتاب کند که همین طور که حرکت میکند، به دور خودش هم بچرخد. زمین به دلیل اینکه به دور خودش میچرخد، دائماً شب و روز را جانشین یکدیگر میکند، و علما میگویند خودِ جانشین شدن شب و روز یکی از عوامل پیدایش کائنات جوّیه است، چون اختلاف فشارِ هوا ایجاد میکند و طبعاً جنبش و حرکت برای باد ایجاد میکند که منشأ خیلی حوادث دیگر میشود، و ظاهراً سرّ این که قرآن بعد از موضوع پیدایش ابرها و ریزش باران این موضوع را ذکر کرده است تأثیری است که گردش شبانهروز در پیدایش کائنات جوّیه دارد.

یقَلِّبُ اللَّهُ اللَّیلَ وَ النَّهارَعبرت از این حوادث

انَّ فی ذلِک لَعِبْرَةً لِاولِی الْابْصارِ همانا در این مطلب عبرتی است برای صاحبان دیده، برای آنان که دیده بینا داشته باشند. «عبرت» از ماده عبور است. دیدنها دو جور است: بعضی دیدنها هست که از همان مقداری که به چشم دیده میشود بیشتر نیست. دیدن حیوان همین طور است. یک حیوان و یا یک انسانِ در حد حیوان، فقط جریانها را میبیند، حوادث را میبیند اما این که پشت این حوادث چیست، دیگر استنباطی ندارد. مثال سادهای برایتان عرض میکنم از اموری که مورد ابتلای همه است، یعنی مسائل اقتصادی. اجناس گران میشود و بعد ارزان میشود، یا ارزان