است، و حتی قرآن گاهی به خود باران هم میگوید «سماء»:یرْسِلُ السَّماءَ عَلَیکمْ مِدْراراً [1].

چون از بالا میآید به آن میگوید «سماء»؛ و قرآن امور غیبی و ملکوتی و معنوی را هم «سماء» میگوید چون از نظر معنا در مقام بالاتری قرار گرفتهاند: وَ هُوَ الْقاهِرُ فَوْقَعِبادِهِ [2]. آنچه که قاهر بر ما و مسلّط بر ماست و مافوق معنوی ما قرار گرفته است، قرآن به آن هم «سماء» میگوید. پس این اشتباه نشود؛ [ «سماء» با «آسمان» یکی نیست.]

همین قرآن که در بسیاری از موارد- و از جمله همین قرائن موجود در اینجا- میگوید از «ابر» باران میفرستیم، اینجا میگوید از «سماء» باران میفرستیم، چون در اینجا سماء خودش همان ابر است و ابر سماء است. وَ ینَزِّلُ مِنَ السَّماءِ از بالا تدریجاً فرو میفرستد [3] «مِنْ جِبالٍ فیها مِنْ بَرَدٍ» از کوههایی از یخ، از تگرگ. یعنی چه؟ اخیراً از نظر علمای امروز مطلب کشف شده است که در طبقات بالای جوّ که گاهی ابرها روی یکدیگر متراکم میشوند، هوا بسیار سرد میشود و در آنجا واقعاً درست مانند کوهی از یخ وجود دارد؛ و این تعبیر قرآن واقعاً اعجازآمیز است. چه کسی میدانست که چنین چیزهایی در آن فضاهای بالا وجود دارد؟ وَ ینَزِّلُ مِنَ السَّماءِ مِنْ جِبالٍ فیها مِنْ بَرَدٍ، که مقصود فرستادن تگرگ است. شاید «مِنْ بَرَدٍ» متعلّق به «ینَزِّلُ» باشد: تگرگهایی از کوههایی که در آنجا وجود دارد میفرستد.

[1]. نوح/ 11.

[2]. انعام/ 18 و 61.

[3]. «ینَزِّلُ» یعنی تدریجاً فرو میفرستد. فرق است میان «انزال» و «تنزیل». «انزال» فرود آوردنیکدفعه را میگویند، مثلِ«انّا انْزَلْناهُ فی لَیلَةِ الْقَدْرِ (قدر/ 1) که نزول دفعی قرآن را بیان میکند. «تنزیل» نزول تدریجی است. معلوم است، چون باران و تگرگ تدریجاً میآیند، لذا تعبیر «ینَزِّلُ» میکند.